بررسی تنوع صفات مورفوفیزیولوژیکی در برخی جمعیت های گیاه دارویی مریم نخودی بلوچستانی (Teucrium stocksianum Boiss)

گیاه دارویی مریم نخودی (کلپوره) تفتانی یا بلوچستانی یا کوهی با نام علمی Teucrium stocksianum Boiss یکی از گونه های مهم دارویی در ایران است که در ارتفاعات استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان به شکل طبیعی پراکنده است. این مطالعه با هدف بررسی تنوع برخی صفات مورفو فیزیولوژیک جمعیت های مختلف مریم نخودی بلوچستانی جمع آوری شده از رویشگاه های طبیعی انجام شد. نتایج نشان داد که بین جمعیت ها از نظر تمامی صفات مورفوفیزیولوژیک تفاوت معنی داری وجود داشت. ارتفاع بوته با طول بوته، عرض بوته و وزن خشک اندام هوایی با وزن خشک ریشه همبستگی مثبت بالایی با یکدیگر داشتند. نتایج حاصل از تجزیه به مولفه ها نشان داد که 5 مولفه اول در مجموع 15/84 درصد از تغییرات کل داده ها را تفسیر کردند. در مولفه اول صفات طول گل آذین، ارتفاع گیاه، وزن خشک ریشه، قطر کوچک بوته و وزن خشک ساقه بیشترین تاثیر (31 درصد) را داشتند. تجزیه خوشه ای جمعیت ها را به 3 گروه تقسیم کرد و نشان داد که تنوع مورفوفیزیولوژیک با تنوع جغرافیایی مطابقت ندارد. بر اساس نتایج بدست آمده جمعیت های گروه دوم به دلیل داشتن میانگین بالاتر صفات مطلوبی مانند قطر بزرگ، قطر کوچک و ارتفاع بوته، وزن خشک ساقه و ریشه، قطر ساقه اصلی و وزن هزار دانه قابلیت ورود به برنامه به نژادی را دارند.