بررسی پتانسیل سمیت فلزات سنگین بر روی شاخص های خونی و بیوشیمیایی سیاه ماهی قنات (Capoeta fusca)

توسعه و گسترش مراکز صنعتی و کشاورزی باعث افزایش فاضلاب های صنعتی و کشاورزی و ورود آن ها به محیط زیست شده است که این امر آسیب های گسترده ای را به دنبال خواهد داشت. هدف از این پژوهش، بررسی اثرات سمیت فلزات سنگین مختلف بر روی شاخص های خونی، پارامترهای بیوشیمیایی و آنزیم های کبدی سیاه ماهی قنات (Capoeta fusca) می باشد. سمیت حاد فلزات سنگین مورد مطالعه براساس روش OECD برآورد شد. سیاه ماهی مورد مطالعه در 5 گروه 20 قطعه ای (یک گروه شاهد) در معرض غلظت زیرکشندگی فلزات سنگین مختلف قرار گرفتند و پس از پایان 28 روز جمع آوری سرم خون ماهیان انجام شد و پارامترهای بیوشیمیایی و آنزیم های کبدی آن توسط دستگاه اتوآنالایزر اندازه گیری شد. غلظت متوسط کشنده کادمیوم، کروم، کبالت و مس در 96 ساعت برای گونه مورد مطالعه، به ترتیب 37/14، 292/49، 106/95 و 10/73میلی گرم بر لیتر محاسبه شد. تعداد گلبول های قرمز (میلیون بر میلی متر مکعب) در خون ماهیان در معرض کادمیوم، کروم، کبالت و مس به ترتیب برابر 0/17±3/4، 0/22±4/5 ، 0/14±2/9 و 0/18±3/6 برآورد شد. تعداد گلبول های قرمز خون ماهیان در معرض کادمیوم، کبالت و مس به طور معنی داری (0/05 >P) کمتر از گروه شاهد (0/24±4/8) بود. عمده ترین آسیب ها به گلبول های قرمز در معرض کادمیوم، کروم، کبالت و مس شامل واکویله شدن و تغییر شکل گلبول های قرمز بود. سطح گلوکز و کلسترول ماهیان در معرض فلزات کادمیوم، کروم، کبالت و مس به طور معنی داری (0/05>P) بیشتر از گروه شاهد بود و سطح تری گلیسیرید، پروتیین و آلبومین نسبت به گروه شاهد کاهش نشان داد. سطح آنزیم های کبدی آلکالین فسفاتاز (ALP)، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) و آلانین آمینوترانسفراز (ALT) در ماهیان در معرض کادمیوم، کروم، کبالت و مس به طور معنی داری (0/05>P) پس از 28 روز بیشتر از گروه شاهد برآورد شد. به عنوان یک نتیجه گیری کلی می توان بیان داشت که قرار گرفتن سیاه ماهی مورد مطالعه در معرض فلزات سنگین مختلف باعث تغییر در سطح پارامترهای بیوشیمیایی و آنزیم های کبدی می شود علاوه بر این، پارامترهای بیوشیمیایی و آنزیم های کبدی می تواند به عنوان نشانگر های زیستی مناسب برای سلامت ماهیان در راستای نظارت بر کیفیت محیط های آبی استفاده شوند.