جایگاه ارمنستان به ‏عنوان معبر سیاحان فرانسوی به‏ سوی سرزمین پارس در قرون 16 تا 18 میلادی

در طول تاریخ جدید، به ویژه از قرن 16 تا 18، زمانی که سفر اروپاییان، از کشیشان گرفته تا نویسندگان و بازرگانان، به ایران رشد کرد، ارمنستان نیز به عنوان معبری در برنامه سفر این مسافران که بسیاری از آنها فرانسوی بودند، جایی پیدا کرد. با این حال، تعداد مسافرانی که از ارمنستان می گذرند، در مقایسه با تعداد کل مسافران اروپایی که وارد ایران شده اند، قابل توجه به نظر نمی رسد. این مقاله پیشنهاد می کند در انتخاب مسیر سفر بین ایران و اروپا توسط مسافران فرانسوی، مکان ارمنستان را در این دوره بررسی کرده و به این سوال پاسخ دهد که چرا فرانسوی ها به ندرت این مسیر را برای آمدن به ایران انتخاب می کنند؟ به نظر می‏رسد چندین عامل اساسی در این امر نقش داشته باشد. در کنار موقعیت جغرافیایی ارمنستان و همچنین نقش دولت عثمانی در رقابت با امپراطوری صفویه، برای حفظ موقعیت خود در منطقه و کنترل هجوم مسافران به ایران، نقش کلیسای ارمنی نیز تعیین‏ کننده به نظر می‏رسد. می‏شود اینگونه گفت که ارمنستان واقعا مایل بود از رقابت همسایگان قدرتمند ایران یعنی روسیه و امپراتوری عثمانی دوری کند و از سوی دیگر اهداف مذهبی اروپایی ‏ها را در تضاد با اهداف خود می دید.