امکان آگاهی دینی در دنیای معاصر

با توجه به گسترش نهادهایی که در جوامع دینی ماموریت نشر دین را بر عهده دارند، آگاهی دینی به مهم ترین جنبه دین و دین داری بدل شده است. این مقاله با تمرکز بر روند تغییر آگاهی نشان می دهد که اکنون محدودیت ها و قیدهایی جدی پیش روی گسترش آگاهی دینی قرار دارد؛ به‎گونه ای که در اثر رشد علوم تجربی، آگاهی طبیعی یا علمی از جهان و انسان به رقیبی جدی برای آگاهی فراطبیعی یا دینی بدل شد. این تکثر آگاهی ویژگی های اساسی انسان همچون هویت، خود و عقلانیت را متحول ساخته است. در این صورت، پرسش این است که «چه سازوکارها و شیوه هایی برای ایجاد شرایط و ساختار “امکان” آگاهی دینی وجود خواهد داشت؟» ایده اصلی این مقاله آن است که در این شرایط تکثر آگاهی، آگاهی دینی با بازنگری در عقلانیت مدرن امکان پذیر است.