بررسی تاثیر ساختار شکل در شناخت الگوی هندسی میدان نقش جهان و بناهای پیرامونی آن از دیدگاه صاحب نظران مکتب شکل گرایی

فرایند ساختار شکل و درک پیام بوسیله مخاطب از ارزش بسیاری برخوردار است. بهشکلی که عناصر مختلف بصری همچون؛ نقطه، خط، سطح و حجم میتوانند در شناسایی این فرایند، از یکسو در ارتباط با انسان و مسیله نیاز او در معماری تبیین شده و از سویدگر در برخی از آراء در نسبت با خود اثر معماری، مجموعه نیروهای حادث از فرایندشکلی موجود در بنا را از طریق درک روندهندسی تعریف نمایند. لذا ارتباط این فرایند با اصلی چون "هندسه" گرهخورده و در عین مرکب بودن، یکپارچگی فضا را بعنوان یک ترکیب خالق میسر میسازد. در فضای قانونمند هندسه است که برای تجزیه اشکال پیچیده به یک شکل ساده، میتوان به ساختار نظامهای تولیدکننده برپایه مجموعهای از قاعده های شکلی که به زایش طرح منجر میشوند، دستیافت. چنانچه در میدان نقشجهان اصفهان نیز که یکی از شاهکارهای معماری ایرانی_اسالمی است، الگوهای زاییده شده از فرایندشکلی خود را در تواریخ و ادوار مختلف نشان دادهاند، تاجاییکه برمبنای روش تفسیری_تاریخی در قالب شکلگیری کلیت میدان و بابهره از سفرنامه ها و کتب تاریخی و پس از استنتاج اولیه صورتگرفته و در امتداد آن بابهره از تحلیل هندسی میدان و تبدیل این استدالل به نوع توصیفی، بتوان باتوجه به روند شکلگیری میدان وارد فاز استدالل قیاسی شده که در این راستا همسو با نظریه شکلگرایان، ازجمله؛ دوراند ،هردگ، کرایر و... که بعطف روندشکل در جهت ترکیبشان برمبنای اصولی چون؛ ادغام، همپوشانی، زاویهای و چرخشی سعی در تدوین اصولی جامع برای ترکیب اشکال در جهت تکامل تدریجیشان داشتهاند و هردگ این همپوشانی را وارد طبقات اجتماعی از فرد تا روحانیت میکند که به نوبهخود حلقه اتصالی میان شکل و نحوهنگرش اقشارمختلف به آن میباشد. در این پژوهش نیز سعیشده بابهره از طبقاتی چون؛ (فرد، جامعه و حاکمیت) و با کمک ابزار بصری چون: نقطه تا حجم که در ادوار گوناگون در این میدان مورد تحلیل واقعشده و سپس با تشخیص الگوی هندسی میان آنها و اشتراکگذاری با نظام حرکت الیه های هرکدام از اقشار برمبنای ترکیب شکل مجموعه و با پاسخ به فرضیهای چون؛ "گمان میرود میدان نقشجهان در ادور مختلف بدلیل همپوشانی الگوی هندسی میدان با نظام فرایندشکلی الیه های اقشارگوناگون اعماز فرد تا حاکمیت تکاملیافته است"، بتوان به درک صحیح تقدم و تاخر از منظر تاثیر اصول اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بشکل صرف در روند شکلگیری میدان از منظر نیازهای اقشار یادشده دستیافت، تا بتوان الگوی هندسی مجموعه را در ارتباط با نظام فرایندشکلی الیه های این اقشار در جهت تفهیم روند شکلگیری میدان در ادوار مختلف اثبات نمود.