بازشناسی مولفه های معنایی «إشفاق» در قرآن کریم با تکیه بر معناشناسی تاریخی Re-examination of the Semantic Components of «Ishfāq» in the Holy Quran (with especial emphasis on historical semantics)

"«إشفاق» در زمره پرکاربردترین واژه‏های متعلق به حوزه معنایی ترس در قرآن کریم قرار دارد. با این حال، مرور بر منابع لغوی و تفسیری گویای آن است که هنوز آگاهی چندانی از مولفه‏های معنایی این واژه و تفاوت‏های آن با واژه‏های قریب‏المعنا چون خوف و خشیت وجود ندارد. برای جبران اینذسفقشزفخلا مطالعاتی، در پژوهش حاضر کوشش شده است تا با بهره‏گیری از روش معناشناسی تاریخی، قدیم‏ترین سابقه ماده «ش ف ق» در زبان‏های سامی پیجویی شود، سیر تحولات معنایی این ماده تا عربی قرآنی به بحث گذاشته شود و مولفه‏های معنایی آن در قرآن کریم بازشناخته شود. این مطالعه نشان می‏دهد که گرچه برخی از لغویان مسلمان اعتقاد به اشتراک معنوی میان واژه‏های «شفق» (روشنی وقت غروب) و «إشفاق» (ترسیدن) دارند و آن دو را برساخته از ریشه‏ای واحد می‏پندارند، اما هیچ ارتباط ریشه‏ای میان واژه‏های یادشده برقرار نیست و هر کدام از آنها ساخت تاریخی متفاوتی را پشت سر گذاشته است. إشفاق دربردارنده دو مولفه معنایی مهم، یعنی «ترس» و «کمبود» است و اشاره به نوعی از هراس دارد که ناشی از کمبود منابع آبی، غذایی، مالی و امثال آنهاست.