ارزیابی عملکرد و شاخص‏های تحمل به تنش خشکی اکوتیپ های جغجغک (Vaccaria hispanica (Mill.) Rauschert)

جغجغک (Vaccaria hispanica (Mill.) Rauschert)، گیاهی یک ساله از تیره میخکیان است که به دلیل داشتن تری‏ترپنوییدهای ساپونینی پتانسیل زیادی برای تولید محصولات دارویی دارد. این آزمایش به منظور ارزیابی تحمل به تنش خشکی اکوتیپ های جغجغک به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام پذیرفت. کرت های اصلی شامل سه تیمار عدم تنش، تنش ملایم و تنش شدید (به ترتیب دور آبیاری 7، 10 و 14 روز) بود و کرت های فرعی به هشت اکوتیپ جغجغک بومی شمال غرب کشور اختصاص داده شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر رژیم آبیاری، اکوتیپ و اثر متقابل آن ها بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و شاخص های تحمل معنی‏دار بود. ازنظر شاخص پایداری عملکرد، شاخص تحمل به خشکی، میانگین هارمونیک، میانگین هندسی و میانگین بهره وری عملکرد، کمترین مقدار در تنش ملایم و شدید به ترتیب به اکوتیپ های 7 و 1 مربوط شد و بیشترین مقدار این شاخص ها در هر دو شرایط به اکوتیپ 6 مربوط شد. برآورد شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل (SIIG) و شاخص فاصله چند متغیره از ژنوتیپ ایده آل (MGIDI) برای اکوتیپ های مختلف بر اساس کلیه شاخص های تحمل نشان داد که اکوتیپ 6 با داشتن بیشترین مقدار SIIG و کمترین مقدار MGIDI در هر دو شرایط تنش، متحمل ترین اکوتیپ بود و اکوتیپ های 4 و 3 در تنش ملایم و اکوتیپ 3 در تنش شدید در رتبه بعدی قرار داشتند. در شرایط تنش ملایم اکوتیپ های 7 و 8 و در شرایط تنش شدید اکوتیپ های 1 و 7 با داشتن کمترین مقدار SIIG و بیشترین مقدار MGIDI حساسیت بالایی به تنش خشکی نشان دادند.