عوامل موثر بر کیفیت خواب در سالمندان شهر آمل:یک مطالعه علیتی

کیفیت نامناسب خواب یکی از شایع‏ترین مشکلاتی است که سالمندان با آن روبرو هستند. اختلال خواب، اثرات نامطلوب گسترده‏ای برجنبه‏های مختلف سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی سالمندان خواهد داشت و کیفیت زندگی ایشان را تحت تاثیر قرار خواهد داد. لذا مطالعه حاضر به‏منظور بررسی کیفیت خواب در سالمندان و شناسایی عوامل موثر بر آن انجام گرفت.

این مطالعه مقطعی در سال 1397 بر روی جمعیت 60 سال و بالاتر شهرستان آمل، شمال ایران، که رضایت فردی جهت شرکت در مطالعه داشتند و در مصاحبه پزشکی، آلزایمر و افسردگی شدید نداشتند و قادر به پاسخ‏گویی سوالات بودند، انجام گرفت. نمونه پژوهش به روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی انتخاب شدند. برای جمع‏آوری داده‏ها از پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ، آزمون کوتاه شده شناختیAMTS، مقیاس بیمارستانی اضطراب و افسردگی HADS، کیفیت زندگی SF36و پرسشنامه فعالیت فیزیکی سالمندان PASE استفاده شد. تکمیل پرسشنامه‏ها توسط محقق آموزش دیده طرح انجام گرفت.

از 401 شرکت‏کننده، 191 نفر (47/6 درصد) زن و 276 نفر (68/8 درصد) ساکن شهر بودند. یافته‏ها نشان داد 192 نفر از سالمندان (47/9 درصد) کیفیت خواب نامطلوب داشتند. در آنالیز رگرسیون لجستیک چند متغیره، مصرف داروی خواب (14/60- 2/95)95%CI 6/57=aOR)، جنس زن (10/36- 2/81)95%CI 5/40=aOR)، افسردگی
(1/00- 0/21)95%CI 0/46=aOR) و بعد جسمانی ((1/01- 0/95)95%CI 0/97=aOR) و روانی (0/99- 0/92)95%CI 0/95=aOR) کیفیت زندگی، ارتباط معنی‏دار آماری با کیفیت خواب در حضور سایر متغیرها را نشان دادند.

یافته های این مطالعه حاکی از فراوانی بالای کیفیت نامطلوب خواب در بین سالمندان بود، که با مصرف داروی خواب‏آور، جنس زن و وضعیت افسردگی ایشان در ارتباط بود. بدین جهت، مداخلات مناسب به منظور بهبود کیفیت خواب سالمندان پیشنهاد می‏گردد.