معرفی یک روش کاربردی در تدقیق سهم منابع آب سطحی و زیرزمینی در جدول های تامین و مصرف فیزیکی حسابداری آب در مقیاس شبکه آبیاری

چارچوب‏های حسابداری آب به عنوان یک سیستم پشتیبانی تصمیم مدیریت آب در سطح حوضه‏های آبریز، جایگاه ویژه‏ای بین پژوهشگران و مدیران صنعت آب پیدا کرده است. هدف اصلی این پژوهش، ارایه یک روش کاربردی به منظور تدقیق سهم منابع آب سطحی و زیرزمینی در جدول های تامین/مصرف فیزیکی چارچوب حسابداری آب زیست محیطی اقتصادی (SEEWA-Water) در مقیاس شبکه آبیاری، به عنوان یک سیستم کوچک مقیاس مدیریت آب است. ضرورت به کارگیری یک سیستم حسابداری آب برای مقیاس‏های مدیریتی کوچک‏، شفاف‏سازی میزان مصارف و منابع در بهره‏برداری معمول و تهیه یک پایگاه داده مورد اعتماد برای ارایه راهکارهای بهبود عملکرد بهره‏برداری است. روش انجام تحقیق عبارت است از: 1) تحلیل مکانی توزیع آب سطحی بر پایه نتایج شبیه‏سازی تحویل آب بین آبگیرهای درجه 2و 3 در شبکه آبیاری با استفاده از مدل انتگرالی تاخیری؛ 2) تحلیل داده‏های مشاهدانی چاه‏های بهره‏برداری دارای مجوز واقع در محدوده شبکه و ارزیابی مکانی میزان برداشت آب زیرزمینی در هر محدوده واحد زراعی درجه 3 در محیط GIS؛ 3) به‏روزرسانی میزان تقاضای آب کشاورزی بر پایه محاسبه نیاز آبی محصولات غالب آخرین الگوی کشت در شبکه توسط نت‏وات و مقایسه آن با مقادیر حق آبه سنتی است. روش معرفی شده در شبکه آبیاری آبشار اصفهان، به عنوان مطالعه موردی این تحقیق، استفاده شد. نتایج شبیه‏سازی توزیع آب سطحی، تحت سناریوهای مختلف بهره‏برداری کانال‏های اصلی و فرعی شبکه آبشار نشان داد متوسط شاخص کفایت توزیع آب سطحی در محدود‏های 94-69 درصد، 86-41 درصد و 78-21  درصد به ترتیب در منطقه بالادست، میانی و پایین‏دست شبکه است. همچنین تحلیل مکانی توزیع آب سطحی و برداشت آب زیرزمینی بیانگر آن است که سهم آب زیرزمینی در تامین تقاضای کشاورزی 96/3 درصد و 54/5 درصد به ترتیب در محدوده شمالی و جنوبی شبکه به دست آمد. نتایج به دست آمده مبنای تکمیل جدول تامین فیزیکی آب قرار گرفت و به‏تفکیک محصولات اصلی الگوی کشت ارایه شد. شایان یادآوری است که روش ارایه شده در تکمیل اطلاعات جدول فیزیکی تامین آب روش حسابداری آب اقتصادی زیست‏محیطی این پژوهش قابلیت استفاده برای تمام شبکه‏های آبیاری ایران را دارد.