اندیشه سیاسی و زمانه علامه حلی

شناخت و معرفی علمای متقدم شیعه یکی از کارهای پژوهشی است که معمول محققان به باز خوانی آن پرداخته اند. ضروریات و اهدافی برای این گونه پژوهش ها بیان شده که می توان از این رهگذر، به اندیشه های مختلف آنها در ابواب مختلف علوم و گرایش آنها رسید. یکی از عالمان پر آوازه و پر کار شیعه که تحقیق در اندیشه های ایشان به خصوص اندیشه های سیاسی، غیر از آنکه روشن کننده روش و گرایش سیاسی ایشان است بلکه تفکر او بر شاگردانش اثر گذاشته، مرحوم حسن بن یوسف بن مطهر حلی، معروف به علامه حلی می باشد. علامه حلی از فقها و متکلمان شیعه قرن هشتم هجری بود. اولجایتو از پادشاهان ایلخانیان از مقام و مرجعیت علمی علامه مطلع و ایشان را به ایران دعوت نمود و علامه در مدت 11 سال حضور در ایران توانست خدمات ماندگار از خود به جا بگذار از قبیل؛ رسمیت شناختن مذهب شیعه به عنوان دین واحد ایرانیان، ترویج فرهنگ غنی شیعه، اثبات ولایت امام علی (ع). یافته پژوهش حاضر در این زمینه آن است که مرحوم علامه از لحاظ نظری حکومتها را به دو دسته مشروع و غیر مشروع تقسیم نموده و حکومت مشروع را مختص خداوند و هر آن کس که از طرف خداوند منصوب شده است مانند؛ پیامبر، امام معصوم (ع) و فقیه جامع الشرایط می داند و حکومت غیر مشروع را در غیر آنها می داند. روش پژوهشی در این نوشتار بیشتر توصیفی تحلیلی است.