طراحی سیستم خبره برای ارزیابی ریسک اکتشاف و ‏توسعه میادین نفت و گاز

در این پژوهش به منظور ارزیابی ریسک اکتشاف و توسعه میادین نفت و گاز که از آن به عنوان یکی از مهم‎ ‎ترین ‏پارامترهای تعیین کننده در توسعه‎ ‎ی اقتصادی کشورهای نفت‎ ‎خیز یاد می‎ ‎شود، یک سیستم خبره با استفاده از رویکرد ‏سیستم استنتاج فازی طراحی گردید. در ابتدا ورودی‎ ‎های سیستم که در واقع شاخص‎ ‎های ارزیابی ریسک اکتشاف و ‏توسعه میادین نفت و گاز هستند، استخراج شدند. در ادامه پایگاه دانش سیستم که مهم‎ ‎ترین بخش آن تلقی می‎ ‎شود به ‏صورت قواعد اگر- آنگاه و مبتنی بر نظرات خبرگان بخش بالادستی صنعت نفت تشکیل شده است. برای این کار، در دو ‏مرحله مبتنی بر نظرسنجی از خبرگان، درجه صحت سیستم سنجیده شده است. بر اساس طیف لیکرت و ارایه پرسشنامه ‏به خبرگان، آزمون آماری تی استیودنت انجام و از میان 48 شاخص تعریف شده، تعداد 42 شاخص بعنوان شاخص ‏نهایی برگزیده شدند. در مرحله بعدی، اعتبارسنجی داده‎ ‎های مربوط به یک میدان نفتی در جنوب کشور در اختیار ‏خبرگان صنعت نفت قرار گرفت و از ایشان خواسته شد بر اساس این ورودی‎ ‎ها، خروجی سیستم یعنی ریسک اکتشاف و ‏توسعه میادین نفت و گاز را ارزیابی و پیش‎ ‎بینی نمایند. در نهایت نظرات خبرگان با خروجی حاصل از سیستم خبره ‏مقایسه شده و بر اساس معیار میانگین مجذورات خطا‎ (MSE) ‎و اختلاف ناچیز بین میانگین نظر خبرگان و خروجی ‏سیستم، مشخص گردید سیستم خبره طراحی شده از دقت و اعتبار کافی برای مطالعات آتی برخوردار است.‏