رابطه شکاف تولید و حباب قیمت سهام در ایران: کاربرد روش خودرگرسیون برداری ساختاری با پارامتر متغیر در زمان (SVAR-TVP)

اگر در مورد وجود حباب در بورس اوراق بهادار تهران اتفاق نظر وجود داشته باشد، در مورد زمان شکل گیری و تخلیه آن اتفاق نظر چندانی وجود ندارد. به علاوه در مورد دلایل شکل گیری و آثار ناشی از فروپاشی حباب ها و تاثیر آن بر بخش اسمی و حقیقی اقتصاد و کانال های تاثیرگذاری آن نیز اختلاف نظر فراوان است. از این رو شناسایی زمان شکل گیری، فروپاشی و عوامل موثر بر شکل گیری و فروپاشی حباب ها و تاثیر آن ها بر بخش های مختلف اقتصاد محل سوال و پژوهش است. به این منظور، در این مطالعه به بررسی زمان بندی شکل گیری حباب قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران و بررسی تاثیر شکاف تولید بر شکل گیری آن طی دوره 1383 تا 1398 پرداخته شده است. طی دوره مورد بررسی بازار سهام در سه دوره مختلف در سال های 1384، 1390 و 1397 شاهد حباب قیمتی بوده است. همچنین نتایج بررسی نحوه اثرگذاری شکاف تولید بر حباب بازار سهام که با استفاده از روش TVP-SVAR انجام شده است، حاکی از موثر بودن شکاف تولید بر بخش بنیادی قیمت سهام و بی تاثیر بودن آن بر بخش حبابی است. ضمنا اثر قیمت سهام بر شکاف تولید از کانال اثر ثروت مثبت است و با بزرگتر شدن بازار، این کانال تقویت می شود.