شناسایی لاین های برگرداننده باروری مناسب برای تولید برنج (.Oryza sativa L) هیبرید

از اولویت های اصلی در تولید برنج هیبرید، شناسایی لاین های برگرداننده باروری مناسب است. به منظور شناسایی لاین های برگرداننده باروری مناسب و ارزیابی برنج هیبرید، 36 ژنوتیپ نسل اول از تلاقی دو لاین نرعقیم سیتوپلاسمی جلودارA و نداA به عنوان لاین مادری با 13 لاین از ارقام محلی و چهار لاین برگرداننده باروری خارجی به عنوان لاین پدری، طی دو سال 1398 و 1399 در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان بدست آمده و در سال دوم، نتاج حاصل همراه با رقم ندا و جلودار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. نتایج مقایسه میانگین ها برای صفات نتاج نشان داد که بیشترین میزان باروری و عملکرد دانه متعلق به هیبریدهای H33 ، H30 ، H29 ، H28 و H27 بود که به ترتیب حاصل از تلاقیIR68078-15-2-1-2-2-R/JelodarA  ، IR68078-15-2-1-2-2-R/NedaA ، IR65622-151-1-2-2-2R/JelodarA  ،IR65622-151-1-2-2-2R/NedaA  و  IR86403-5-5-2-1-1-1-1-1R/JelodarA بودند. از بین نشانگرهای ریزماهواره (RM 171 ، RM 490 و RM 3148) همبسته با ژن برگرداننده باروری Rf3 و Rf4 برای گزینش هیبریدهای برتر، نشانگر RM 3148 برای هیبریدهای حاصل از تلاقی ارقام پدری IR68078-15-2-1-2-2-R ، IR65622-151-1-2-2-2R و IR86403-5-5-2-1-1-1-1-1R با لاین نرعقیم جلودار A دارای الگوی نواری مشابه شاهد برگرداننده باروری بود و هیبریدهای H27 ، H29 و H33 نیز دارای هر دو الگوی نواری، یعنی هتروزیگوت بوده و براساس این نشانگر احتمالا دارای ژن Rf4rf4 بودند. نشانگر RM 171 نشان دهنده حضور احتمالی ژنRf4  را در لاین های IR68078-15-2-1-2-2-R و IR65622-151-1-2-2-2R بوده و هیبریدهای آن ها نیز هتروزیگوت بودند. براساس نتایج این تحقیق، بهترین رقم برگرداننده باروری برای نرعقیم نداA، لاین IR65622-151-1-2-2-2R و برای نرعقیم جلودارA لاین های IR68078-15-2-1-2-2-R و IR86403-5-5-2-1-1-1-1-1R بودند که از آن ها می توان در برنامه تولید برنج هیبرید استفاده کرد.