ازدواج، رابطه جنسی و عشق در ترازوی اخلاق شناسی کانت

طرح و برنامه فلسفه نقدی کانت در اخلاق شناسی پی ریزی و پی جویی اصول پیشین و ماقبل تجربی (یا به تعبیر او، مابعدالطبیعه) اخلاق است. با این هدف در بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق ارزش اخلاقی را به نحو مطلق فقط شایسته اراده نیک می داند؛ اراده ای که با قانون اخلاقی مطلق عقلی و محض متعین شده باشد و انگیزه عمل به آن ادای وظیفه باشد و نه امر دیگری ازجمله احساس دلسوزی و میل به تحقق نتیجه و اطاعت از اوامر الاهی. کانت برای قانون اخلاقی فرمول های گوناگونی را تقریر می کند (قانون کلی، قانون کلی طبیعت، انسانیت، خود آیینی و ملکوت غایات). در آثار بعد از نقد دوم، کانت این بخش انتزاعی را تکمیل و به مسایل انضمامی مرتبط می کند. یکی از مسایلی که کانت به آن می پردازد، رفتار، روابط و میل جنسی است که برآوردن آن را فقط و فقط در قالب ازدواج قانونی مجاز می داند. او ازدواج را نه بر پایه دوستی و نه بر مبنای عشق، بلکه متکی بر میل جنسی و قراردادی بین مرد و زن برای تبادل اندام های جنسی می داند. این تصویر از ازدواج و رابطه جنسی مسایل گوناگونی را در فضای اخلاق شناسی کانت مطرح می کند؛ ازجمله اینکه مخالفت کانت با شی شدگی در تعامل بین آدمیان چگونه در برآوردن میل جنسی با ازدواج جمع می شود؟ آیا کانت فرمول انسانیت خود را در این مورد استثنا می کند یا به نحوی در قالب همان فرمول ازدواج را توجیه می کند؟ امتناع مالکیت آدمی بر بدن خود چگونه با ازدواج که واگذاری این مالکیت است، جمع می شود؟ مفسران کانت به این پرسش ها با نکاتی که در این مقاله به آن می پردازم، پاسخ می دهند. کانت هم داستان با نظریه پردازان قانون طبیعی در اخلاق شناسی (همچون توماس آکویینی) معتقد است که رابطه جنسی شخص متاهل آشکارا فاقد هرگونه فضیلتی است، مگر اینکه با انگیزه تولیدمثل انجام شود. مخالفت کانت با برخی روابط جنسی و/یا رفتارهای جنسی (همچون خود ارضایی، رابطه جنسی با حیوانات و هم جنسان) را در همین زمینه می توان فهم کرد. درنهایت، در این مقاله از جایگاه عشق در اخلاق شناسی کانت بحث می شود و این پرسش طرح می شود که آیا ما وظیفه ای در باب عشق ورزیدن به دیگران داریم؟