گیاه پالایی خاک های آلوده به اورانیوم توسط گیاهان گندم و آفتابگردان

امروزه، آلودگی محیط زیست و پیامدهای آن به یکی از جدی ترین نگرانی های بشر تبدیل شده است و مدیریت آلودگی ناشی از ورود مواد خطرناکی مانند رادیونوکلییدها، آفت کش ها و فلزات سنگین از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پیشرفت در فناوری و دانش هسته ای موجب افزایش رهایش و تجمع پسماندهای هسته ای و رادیونوکلییدها در محیط زیست شده است. استخراج از معادن، تولید و پردازش سوخت های هسته ای و عملیات نظامی از مهمترین علل تولید پسماندهای هسته ای هستند. به دلیل امکان انتقال رادیونوکلییدها به زنجیره ی غذایی، آلودگی خاک با این آلاینده ها خطرات بسیاری برای سلامت انسان ایجاد می کند. روش های فیزیکی و شیمیایی مختلفی برای زدودن پسماندهای هسته ای وجود دارند؛ اما اغلب آن ها گران قیمت و پیچیده هستند. گیاه پالایی فناوری نوظهوری است که برای پاکسازی محیط زیست آلوده از گیاهان و میکروب های وابسته به آن ها استفاده می کند. این فرآیند، بسیار ساده، کاربردی، مقرون به صرفه و دوست دار محیط زیست است. در این پژوهش از گیاهان گندم و آفتاب گردان برای حذف اورانیوم از خاک های مناطق معدنی ساغند و بندرعباس استفاده شد. همچنین، اثر غلظت های مختلف اسید سیتریک بر میزان دسترس پذیری گیاهان به این عنصر بررسی شد.

برای تعیین pH و اجزای تشکیل دهنده ی خاک از دستگاه pHمتر و آنالیز طیف سنجی فلویورسانس اشعه ی ایکس استفاده شد. همچنین، آنالیز سنتیلاسیون مایع برای تعیین غلظت و میزان جذب اورانیوم به کار گرفته شد.

به طورکلی، آفتاب گردان در جذب اورانیوم از خاک ساغند عملکرد بهتری داشت. در مورد جذب اورانیوم از خاک بندرعباس نیز در عدم حضور اسید سیتریک و در غلظت های پایین آن، گندم عملکرد بهتری داشت؛ اما با افزایش غلظت اسید دسترس پذیری آفتاب گردان به اورانیوم موجود در خاک افزایش پیدا کرد.

درمقایسه با گندم، آفتابگردان در جذب اورانیوم از خاک ساغند پیش و پس از افزودن اسید عملکرد بهتری داشت. درمورد جذب اورانیوم از خاک بندرعباس نیز در حالت عدم استفاده از اسید سیتریک و در غلظت های پایین آن، گندم عملکرد بهتری داشت؛ درحالی که با افزایش غلظت اسید میزان جذب اورانیوم توسط آفتاب گردان افزایش پیدا کرد.