تدوین مدل بهزیستی روان شناختی نوجوانان دارای اضطراب اجتماعی براساس سبک های دفاعی، وضعیت هویت ایگو و ارتباط والد-فرزند

 ارتقای بهزیستی روان شناختی افراد جامعه، به ویژه نوجوانان و جوانان از اهداف مهم هر کشور است؛ بنابراین، این پژوهش با هدف تدوین مدل بهزیستی روان شناختی نوجوانان دارای اضطراب اجتماعی براساس سبک های دفاعی، وضعیت هویت ایگو و ارتباط والد-فرزند انجام شد.

 مطالعه حاضر از نوع مطالعات همبستگی بود که در بین همه دانش آموزان پسر دوره دوم متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 97-1396 انجام شد. نمونه آماری، 250 دانش آموز دارای اختلال اضطراب اجتماعی بود که به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و نیز هدف مند انتخاب شدند. این افراد پرسشنامه سبک های دفاعی (اندروز و همکاران، 1993)، مقیاس بهزیستی روان شناختی (ریف و کیز، 1995)، پرسشنامه هویت ایگو (کراسکیان، 1395)، مقیاس رابطه والد-فرزند (فاین و همکاران، 1983) و سیاهه اضطراب اجتماعی (کانر و همکاران، 2000) را تکمیل کردند. به منظور تحلیل اطلاعات توصیفی، نرم افزار SPSS نسخه 24 و به منظور تحلیل مدل معادلات ساختاری، نرم افزار AMOS نسخه 24 به کار رفت.

 رابطه والد-نوجوان به طور مستقیم و غیرمستقیم بر بهزیستی روان شناختی اثر می گذارد (0٫05>p). در مسیر مستقیم، جهت رابطه مثبت است؛ بدین ترتیب با افزایش نمره رابطه والد-نوجوان، نمره بهزیستی روان شناختی فرزند نیز افزایش می یابد (0٫16=β، 0٫05>p). اثر غیرمستقیم شامل دو مسیر بود: در مسیر اول، رابطه والد-نوجوان سبب افزایش مکانیزم های دفاعی (0٫24=β، 0٫01>p) و مکانیزم های دفاعی باعث افزایش هویت می شود (0٫22=β، 0٫01>p). درنهایت، هویت، بهزیستی روان شناختی را کاهش می دهد (0٫29-=β، 0٫01>p)؛ در مسیر دوم، رابطه والد-نوجوان به طور مثبت بر هویت اثر می گذارد (0٫28=β، 0٫01>p) و افزایش نمره سبک های هویت باعث می شود بهزیستی روان شناختی کاهش یابد (0٫29-=β، 0٫01>p). شاخص های برازش مدل اصلاحی، نشان دهنده برازش مناسب مدل با داده ها است (0٫98=GFI، 0٫93=CFI، 0٫89=AGFI، 0٫94=IFI، 0٫07=RMSEA، 2٫61=CMIN/df).

 یافته ها بر نقش مهم متغیرهای مکانیزم های دفاعی و وضعیت هویت ایگو و ارتباط والد-فرزند در بهزیستی روان شناختی نوجوانان دارای اضطراب اجتماعی تاکید دارد؛ بنابرین در طراحی مداخلات روان شناختی می توان سهم مهمی را برای این متغیرها در نظر گرفت.