دکترین صحنه های مشابه در آثار سینمایی

نظام کپی رایت برای پدیدآورندگان آثار سینمایی به عنوان یک اثر مشترک، حقوق مادی انحصاری مقرر نموده است. این حقوق تمامی سکانس ها، پلان ها و صحنه های اثر را شامل می شود. بااین حال در تمامی آثار ادبی و هنری به خصوص آثار سینمایی، موضوعات و موقعیت هایی وجود دارند که به طور طبیعی از یک پی رنگ و ایده مبنایی و بدیهی نشات گرفته اند و حمایت کپی رایت موجب انحصار ناروای خالق بر آنها می گردد. دکترین صحنه های مشابه به عنوان یک دکترین محدودکننده در حمایت از آثار ادبی و هنری، مقرر می کند آن دسته از عناصر یک اثر که پیش پا افتاده و متداول می باشند و یا متضمن شرایط و ویژگی هایی هستند که جزء جدایی ناپذیر و معمول در آن سبک خاص از اثر ادبی و هنری هستند، موردحمایت کپی رایت قرار نمی گیرند. این دکترین، تضمین می کند که خالق یک اثر سینمایی نمی تواند تم ها، صحنه های وقوع معمولی، کاراکترهای کلیشه ای و خطوط داستانی متداول را به انحصار درآورد. این پژوهش درصدد تبیین عناصر و خصوصیات این دکترین در حقوق کپی رایت است و می کوشد با بهره گیری از رویه قضایی به این سوال پاسخ دهد که این دکترین چگونه و تا چه اندازه در آثار سینمایی کاربرد دارد. دستاورد این مقاله نشان می دهد با توسل به دکترین صحنه های مشابه در آثار سینمایی می توان صحنه ها و پلان های مشترک و معمول در یک سبک و ژانر خاص سینمایی را که از تلاش خلاقانه پدیدآورنده به وجود نیامده اند و فاقد اصالت هستند، از حمایت کپی رایت خارج کرد و بدین وسیله خالقان آثار سینمایی را به خلق بیشتر و ارتقای سطح کیفی آثار سینمایی تشویق نمود.