مقایسه اختلال در کارکردهای اجرایی (بازداری، تغییر جهت و به روزرسانی اطلاعات) در بیماران افسرده بستری، افسرده سرپایی، افسرده ساب کلینیکال و گروه گواه

در پژوهش های پیشین به اختلال کارکردهای اجرایی در افراد افسرده اشاره شده است؛ اما یافته ها در ارتباط با نقش شدت افسردگی بر شدت اختلال در کارکردهای اجرایی ضدونقیض است. هدف پژوهش حاضر، مقایسه اختلال در کارکردهای اجرایی (بازداری، تغییر جهت، به روزرسانی اطلاعات) در گروه های افسرده بستری، افسرده سرپایی، افسرده ساب کلینیکال و گواه بود.

روش مطالعه از نوع علی مقایسه ای بود. از جامعه آماری بیماران افسرده بستری در سال 1400 مراجعه کننده به بیمارستان روان پزشکی شهید بهشتی شهر زنجان، نمونه ای به حجم 46 نفر و از جامعه آماری بیماران افسرده سرپایی مراجعه کننده به درمانگاه بیمارستان، نمونه ای به حجم 68 نفر به شیوه دردسترس انتخاب شدند. همچنین از جمعیت عادی شهر زنجان در سال 1400، انتخاب 65 و 66 نفر به روش نمونه گیری دردسترس صورت گرفت و به ترتیب در گروه های ساب کلینیکال و گواه قرار گرفتند. ابزارهای سنجش تحقیق شامل پرسش نامه افسردگی بک-ویرایش دوم (بک و همکاران، 1996)، مصاحبه ساختاریافته بالینی برای اختلال های DSM-5 (فرست و همکاران، 2016)، آزمون رایانه ای رنگ-حرف استروپ (استروپ، 1935)، آزمون رایانه ای دسته بندی کارت های ویسکانسین (گرانت و برک، 1948) و آزمون رایانه ای N تعداد به عقب (کرچنر، 1958) بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی، آزمون خی دو، آزمون کروسکال-والیس، آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری (مانکوا)، آزمون تحلیل کوواریانس (آنکوا) و آزمون تعقیبی حداقل تفاوت معنا دار (LSD) در نسخه 23 نرم افزار SPSS استفاده شد. سطح معناداری آزمون ها 0٫05 بود.

بین گروه های افسرده بستری و افسرده سرپایی با گروه گواه در شاخص زمان پاسخ گویی ناهمخوان (0٫001>p)، بین هر سه گروه افسرده و گروه گواه در شاخص های تعداد طبقات شناسایی شده و خطای درجاماندگی (0٫05>p) و بین گروه افسرده بستری و گروه گواه در شاخص های پاسخ صحیح و میانگین زمان پاسخ گویی (0٫001>p)، تفاوت معناداری وجود داشت.

گروه های افسرده در هر سه مولفه کارکردهای اجرایی عملکرد ضعیف تری درمقایسه با گروه گواه نشان می دهند؛ همچنین علاوه بر اینکه کارکردهای اجرایی در افراد افسرده دچار آسیب شده است، در افراد با علایم شدیدتر افسردگی، کارکردهای اجرایی به طور بارزی عملکرد ضعیف تری دارند.