خوانش فوکویی مولفه های حکومت مند موثر در برساخت هویت سرزمینی ایران عصر سامانی

در چارچوب مفهوم حکومت مندی میشل فوکو؛ ایدیولوژی نهاد قدرت با دارا بودن مولفه های مرتبط؛ جغرافیای سیاسی و فرهنگی خاص خود را تولید می نمایند. هویت سرزمینی در چارچوب مفهوم حکومت مندی مشتمل بر مجموعه ای از نمادها و فرایندهایی است که توسط گفتمان اجتماعی- سیاسی در مقطع مشخص از تاریخ مفصل بندی می گردد. در این دیدگاه مرزهای هویتی جنبه طبیعی ندارد بلکه امری برساخته می باشد که در گذر زمان توسط قدرت سیاسی به صورت تجانسی در داخل یک قلمرو سیاسی تثبیت گردیده و احتمال بازساخت در آینده نیز وجود دارد. در این مقاله کوشش گردیده با اتکا به روش تفسیری و با استفاده از مضمون نظری حکومت مندی گفتمانی میشل فوکو؛ چگونگی صورتبندی هویت سرزمینی در عصر حکومت سامانی(287- 389 ه .ق) واکاوی گردد. یافته های تحقیق بیان گر آن است که مفصل بندی هویت سرزمینی در عصر حکومت سامانی بر مبنای خوانش تلفیقی از آموزه های ایران باستان و اسلام و ارتقای زبان فارسی به مثابه زبان معیار بازنمایی گردید و اشتراک بین الاذهانی را در بین مردم ایران تقویت نمود. همچنین در دوره سامانی انتساب نسبی به پادشاهان اسطوره ای ایران باستان؛ مشروعیت ساخت مرزهای متمایز هویتی توسط رهبران سیاسی دوره سامانی را تامین نموده بود. بطوری که شبکه پیچیده ای از روابط قدرت در این دوره با خلق تبار باستانی برای دودمان های حاکم و وارد نمودن آن در متون تاریخی(در قالب ارتباط دانش و قدرت) در تثبیت اشتراک بین الاذهانی در جامعه به کار گرفته شدند.