نماد آتش در نگاره های معراج حضرت محمد (ص) (سده هفتم تا سیزدهم هجری قمری)

تجلی عنصرآتش به عنوان نمادی از الوهیت اولیاءالله، بر گرداگرد سر پیامبران و امامان در شریعت اسلامی است. آتشی که بیانی از هاله قدسی است، اما نه در شکل متعارف مانوی، بودایی و مسیحی، بلکه در هیات شعله و زبانه آتش. هدف مقاله، تحلیل نمادین آتش در نگاره های معراج نامه ها از قرن 13-7 هجری قمری است بنابراین سوال اصلی تحقیق این است که عنصر آتش در نگاره های قرن 13-7 هجری چه مفهومی دارد؟ در این مقاله با بررسی نماد آتش و سیر تحول آن، از معرفی صرف این نقش فراتر رفته و به بررسی دلایل به کارگیری این نماد در قالب اشکال متفاوت (نور، دایره، شعله آتش و)... در معراج نامه ها پرداخته شده است. در برخی از نسخه های مصور قدیمی آتش به شکل هاله بر دور سر همه پیکره های انسانی و همچنین پرنده ها و حیوانات به چشم می آید که شاید با توجه به تاثیر اندیشه های اسلامی مبنی بر تقدس همه موجودات و جایگاه یکسان همه آنها نزد خداوند باشد، اما به تدریج این هاله ی مقدس تنها سر مقدسین را احاطه کرده و نماد درخشش نور الهی از شخصیت مقدس می شود. شکل هاله نخست فرم دایره مانند داشت که کم کم به هاله ی وسیع با زبانه های آتشین و طلایی که به سوی آسمان سر کشیده تبدیل شد که می تواند نمودار و نماد نسب پاک، آسمانی و الهی آن شخصیت باشد. روش تحقیق تحلیلی- تاریخی براساس مطالعه کتابخانه ای است.