ارزیابی نقشه های شناختی دانشجویان از منظر شهری به عنوان برونداد تصویر ذهنی

تجارب مستقیم و غیرمستقیم انسان از فضا عامل شکل گیری تصاویر ذهنی است که در هر دو حالت فرآیند پیچیده ای از اکتساب، پردازش و تفسیر اطلاعات را در ذهن انسان طی می کند. محصول این تصاویر یا به نوعی بازنمایی درونی فرد نوعی نقشه شناختی از فضای پیرامون است که رابطه و عمل انسان در فضا را جهت می دهد. بنابراین هدف پژوهش حاضر شناسایی مولفه های تاثیرگذار در شکل گیری تصاویر ذهنی دانشجویان از منظر شهری است.

 روش شناسی:

 روش پژوهش کمی به کمک ابزار پرسشنامه ترسیمی می باشد. در سال 1401 به کمک جامعه آماری 50 نفر از دانشجویان ترم1 شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز انجام شد. مدل استخراج شده، از مبانی در خصوص نقشه های شناختی اساس استخراج داده ها از تصاویر ذهنی دانشجویان گشت. داده ها به روش تحلیل عامل تاییدی و هم بستگی با استفاده از نرم افزار Smart pls و IBM SPSS 25.0 تجزیه و تحلیل گشت.

براساس نتایج تحلیل عاملی تاییدی، از نظر دانشجویان، «ساختار کالبدی» با ضریب تاثیر (0.930) که مولفه های آن با بار عاملی شامل: "هندسه" (0.681)،"جهت و محور (0.639)،"تمایز و تشابه" (0.596)،"سادگی و تنوع " (0.587)،"مقیاس و تناسب "(0.499) و"توالی محدوده بصری"(0.425) بیشترین تعیین کنندگی را دارد. در مرتبه دوم «ساختار عملکردی» با ضریب تاثیر (0.733) مولفه های "فعالیت انسان"(0.815) و "گونه های عملکردی"(0.672)   قرار دارد. در مرتبه سوم عامل «حس زمان»با ضریب تاثیر (0.084-)  با مولفه های"بنا های تاریخی" (1.000) تعیین کنندگی معکوس دارد. بر اساس نتایج همبستگی در عامل جنسیت تفاوت معناداری دیده نشد.

مناظر شهری محصولی از ساختارهای عملکردی، کالبدی هستند که در تصویرپذیری مناظر شهری در ذهن ساکنین نقش تعیین کننده را دارند. همچنین ساختارهای کالبدی تاثیر بیشتری را در این فرآیند به خود اختصاص داده است. عامل جنسیت نمی تواند همیشه به عنوان عامل معنی دار در فرایند ثبت تصاویر ذهنی از منظر شهری محسوب شود.