تاثیر برنامه تمرینی منتخب توانبخشی بر رشد حرکتی کودک اوتیستیک- مطالعه تک آزمودنی

اختلال طیف اوتیسم (ASD) یکی از اختلالات عصبی- رشدی است و به عنوان شایع ترین اختلال رشد در حال پیشرفت شناخته شده است، که با نقایص حرکتی، روابط اجتماعی، رفتارها و حرکات کلیشه ای همراه می باشد. با توجه به آمار رو به افزایش ابتلا به اوتیسم، مشکلات و بار زیادی که این اختلال برای کودک، خانواده و جامعه به وجود می آورد ضرورت ارایه برنامه تمرینی جامع توانبخشی جهت بهبود اختلالات رشدی این کودکان از سنین کودکی و دبستان اهمیت می یابد. از این رو تحقیق حاضر با هدف تعیین تاثیر برنامه تمرینی منتخب توانبخشی بر رشد حرکتی کودک اوتیستیک می باشد.

در این مطالعه گزارش موردی، دو کودک اوتیسم (دختر و پسر) 8 تا 12 ساله مرکز توانبخشی شهر تهران براساس HFA و IQ (70- 90) انتخاب شدند. بعد از تکمیل فرم رضایت توسط والدین داوطلبانه در تحقیق شرکت کردند. پس از پیش آزمون به مدت 8 هفته (24 جلسه) 60 دقیقه ای به تمرینات منتخب توانبخشی پرداختند. جهت افزایش دقت و تاثیرگذاری برنامه تمرینی منتخب از روش تحقیق تک آزمودنی استفاده کردیم. در پایان پس آزمون گرفته شد و جهت ارزیابی و نتیجه برنامه تمرینی بر رشد مهارت های حرکتی درشت و ظریف از آزمون برونینکس اوزرتسکی استفاده شد.

یافته ها نشان داد که تمرینات منتخب توانبخشی یک اقدام موثر در بهبود رشد مهارت های حرکتی (درشت و ظریف) کودک مبتلا به اختلال اوتیسم بود. در آزمون BOT مهارت های حرکتی درشت نمره آزمودنی دختر در پیش آزمون از 4 به 24 در پس آزمون افزایش پیدا کرد و در آزمودنی پسر از 13 به 43 افزایش پیدا کرد. همچنین آزمون BOT مهارت های حرکتی ظریف نمره آزمودنی دختر در پیش آزمون از 1 به 8 و پسر از 5 به 15 افزایش پیدا کرد. هر دو آزمودنی در تمامی خرده آزمون های مهارت های حرکتی درشت (سرعت، دویدن و چابکی)، تعادل، هماهنگی دوسویه، قدرت و مهارت های حرکتی ظریف (هماهنگی اندام فوقانی، سرعت پاسخ، کنترل بینایی حرکتی، سرعت و چالاکی اندام فوقانی) رشد معنی داری داشتند.

به نظر می رسد، انجام 8 هفته تمرینات منتخب توانبخشی با بهبود عملکرد فیزیولوژیکی عضلات و سیستم عصبی مرکزی و ارتقاء قابلیت های روانشناختی باعث افزایش مهارت های حرکتی (درشت و ظریف) در کودکان اوتیستیک می باشد.