نگرشی بر نقش رویه های انجمن ایالتی در مشروطه فارس

چکیدهبا شروع جنبش مشروطیت در اوایل قرن بیستم، شهر شیراز کانون تحولات سیاسی مشروطه در جنوب ایران بود تا جایی که پس از تهران دومین ایالتی قلمداد گردید که مشروطه خواهان آن متشکل از روشنفکران، اصناف، علما و روسای محله-ها با گردآوری توده های مردم حرکت عمومی را بر ضد استبداد داخلی آغاز کردند و همسو با اندیشه های مشروطه خواهی، نمایندگان خویش را روانه مجلس اول نمودند. تشکیل انجمن های ایالتی در شیراز که بعدها با دعوت از صولت الدوله رییس ایل قشقایی و سید لاری، روحانی منتفذ جنوب برای مقابله با خاندان قوام الملک شیرازی صورت گرفت، نقطه اوج مشروطه خواهی در فارس را به منصه ظهور رسانید. بر این اساس، این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش بوده که روسای مشروطه خواه شیراز تا چه اندازه توانستند به آرمان های مشروطه خواهی دست یابند؟ در پاسخ به این پرسش این فرضیه مطرح گردید که اختلافات داخلی اعضای انجمن ها، عدم نیروی نظامی موثر و وابستگی برخی از اعضای آن به والیان فارس، رویکردهای لازم را برای تفکرات مشروطه خواهی در این ایالت فراهم نیاورد. در نتیجه انجمن های ایالتی فارس زمینه مساعدی برای رشد رهیافت های مشروطه همچون قانون، مساوات و تاسیس عدالتخانه را در دامان خود پرورش ندادند.کلمات کلیدی:فارس،مشروطیت،انجمن های ایالتی،علما،خوانین فارس