مطالعه ی تطبیقی وجد در دو آئین گواتی بلوچی و سماع عرفانی

بیان مسئله: 

مراسم گواتی، یکی از انواع مراسم موسیقی درمانی است که هم راه با خوانش اشعار مذهبی و نواختن ساز، بیمار به وجد می رسد و آن گاه خلیفه ی گواتی، باد هوا یا پری را به بدن بیماری تحت نفوذ آن فرا خوانده و با آن به گفتگو می نشیند و طی آن گواتی درمان می شود. آیین سماع نیز یکی از مراسم شناخته شده ی عرفانی است که با شعر و موسیقی هم راه است و حین آن، عارف واجد می شود. در این مقاله تلاش بر آن است تا اختصاصا بین وجد گواتی و سماعی مقایسه ای انجام و شباهت ها و تفاوت های احتمالی این دو وجد را مورد بررسی قرار دهیم. در ابتدا به تعریف گوات، گواتی، مراسم گواتی پرداخته، زآن پس به سماع و آداب اش می پردازیم. پس از آن تلاش می کنیم به این سوالات پاسخ دهیم: جنس وجدی که در گواتی حین مراسم ایجاد می شود با وجدی که عارف در سماع به آن می رسد یکی است؟ اگر خیر تفاوت ها و شباهت های آن در چیست؟

تطابق وجد در دو آیین گواتی و سماع و یافتن تشابهات و تفاوت های احتمالی آنان و بررسی نوع وجدآنها.

روش پژوهش:

 در بخش مرتبط با گواتی به روش میدانی و کتابخانه ای و در بخش سماع منحصرا کتابخانه ای و با استفاده از منابع موجود از میان کتب مرجع کهن و نوین صورت پذیرفته و روش ارایه نیز تحلیلی و توصیفی است.

در پایان درخواهیم یافت این است علی رغم مشابهت های ظاهری در شیوه ی انجام این دو آیین چه در بخش موسیقی و شعر و چه نایل شدن به وجد، ماهیت وجد در این دو گونه آیین از بسیاری جهت بایک دیگر متفاوت است، بیش تر از آن جهت که وجد در سماع نیاز به معرفت دارد و اثر وجد رقص سماعی است اما گواتی نیازمند معرفت نیست و وجد در اثر رقص و موسیقی است.