ارزیابی تنوع ژنتیکی در اکسشن های مختلف گیاه دارویی Trigonella foenum-graecum جمع آوری شده از مناطق مختلف ایران با استفاده از نشانگرهای هدفمند ژنی

شنبلیله با نام علمی Trigonella foenum-graecum یکی از گیاهان دارویی و معطر می باشد که منبعی غنی از دو ماده ارزشمند دیوسژنین و تریگونلین است. تجزیه تنوع ژنتیکی با استفاده از روش های قابل اعتماد، اطلاعات مفیدی برای برنامه های به نژادی گیاهان و همچنین حفاظت از ذخایر ژنتیکی فراهم می کند. در این مطالعه، تنوع ژنتیکی 40 ژنوتیپ شنبلیله با استفاده از دو نشانگر هدفمند ژنی مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 17 آغازگر، شامل 7 آغازگر SCoT و 10 آغازگر CBDP به ترتیب 78 و 93 قطعه ژنومی را در اکسشن های مورد مطالعه تکثیر نمودند که از این تعداد، به ترتیب 65 و 78 باند چندشکلی نشان دادند. متوسط شاخص محتوای اطلاعات چندشکل (PIC) برای آغازگرهای SCoT و CBDP به ترتیب 37/0 و 29/0 به دست آمد که نشان دهنده برتری نسبی نشانگر SCoT نسبت به CBDP از لحاظ قدرت تفکیک بود. دندروگرام حاصل از تجزیه کلاستر با الگوریتم UPGMA و بر مبنای ضریب فاصله Dice، 40 نمونه مورد مطالعه را در چهار گروه اصلی دسته بندی نمود که این نتایج با نتایج تجزیه به مختصات اصلی همخوانی داشت. نتایج تجزیه واریانس مولکولی (AMOVA) بیانگر سهم بیشتر واریانس درون گروه ها در مقایسه با واریانس بین گروه ها بود. در بین پنج گروه جمعیتی مورد مطالعه، بیشترین مقدار شاخص های تنوع جمعیت نظیر تعداد الل موثر (54/1) شاخص شانون (46/0) و تنوع ژنی نی (31/0) مربوط به جمعیت IV بود که این نتایج بیانگر وجود تنوع بیشتر در این جمعیت در مقایسه با سایرین می باشد. این نتایج سطح بالایی از تنوع ژنتیکی را در میان مواد ژنتیکی مورد مطالعه نشان داد که می توان از پتانسیل آن در برنامه های به نژادی استفاده نمود. علاوه بر این، یافته های این پژوهش مشخص نمود که SCoT و CBDP به عنوان نشانگرهای هدفمند ژنی، نشانگرهایی مناسب و قابل اعتماد جهت انگشت نگاری DNA و بررسی تنوع ژنتیکی در جمعیت های گیاهی می باشند.