انگشت نگاری ‏DNA‏ در اکوتیپ های سه گونه گل ختمی با استفاده از نشانگر مولکولی ‏ISSR

گل ختمی گیاهی دارویی از خانواده پنیرکMalvaceae) ‎‏ ‏‎ (‎و متعلق به جنس‎ Althaea ‎می باشد. آگاهی از تنوع ژنتیکی اساس ‏به نژادی گیاهی است و از جنبه های مختلف مانند انتخاب والدین تلاقی، حفاظت از ژرم پلاسم و جلوگیری از فرسایش ژنتیکی دارای اهمیت ‏است. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی تنوع ژنتیکی و بررسی روابط ژنتیکی در اکوتیپ های بومی گل ختمی ایران به منظور استفاده در ‏پروژه های به نژادی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی این گیاه بود.‏

در این تحقیق پس از استخراج ‏DNA‏ از برگ های جوان به روش ‏CTAB، تنوع مولکولی 18 اکوتیپ از سه گونه ‏گل ختمی‎ (Althaea sp.)‎‏ با استفاده از 10 آغازگر‎ ISSR ‎مورد بررسی قرار گرفت.‏

میزان تعداد کل نوارهای تشکیل شده توسط آغازگرهای مورد مطالعه بین 11 تا 23 برای هر آغازگر متغیر و میانگین آن نیز 10/17 ‏بود. تعداد نوارهای چندشکل در این تحقیق برای آغازگرها حداقل 7 و حداکثر 21 نوار به دست آمد.در این تحقیق میزان‎ PIC ‎بین 19/0 و ‏‏42/0 متغیر بود و میانگین آن نیز 29/0 به دست آمد. بیشترین‎ PIC ‎مربوط به آغازگرISSR2 ‎و کمترین‎ PIC ‎نیز مربوط به آغازگرISSR4 ‎بود. تجزیه خوشه ای نشان داد که در سطح تشابه 65 درصد اکوتیپ های مربوط به هر گونه در یک گروه و اکوتیپ های مربوط به گونه های ‏متفاوت در گروه های مجزا قرار گرفت، به طوریکه اکوتویپ های قزوین، تفت، یزد، ساری، کرمان و شیراز که همگی متعلق به گونه‎ ‎Althaea Rosea ‎بودند در یک گروه قرار گرفتند. در گروه دوم اکوتویپ های متعلق به گونه‎ Althaea Ficifolia ‎که شامل بهشهر، ‏گرگان، بم، رفسنجان، همدان و مشهد بودند قرار گرفت . در گروه سوم نیز اکوتیپ های گونه‎ Althaea Officinalis ‎که شامل اکوتیپ های ‏بشروییه، کرمانشاه، اصفهان، جیرفت، فاریاب و بوشهر قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که 28 درصد از تنوع مربوط به ‏درون گونه ها و 72 درصد از تنوع مربوط به بین گونه های مورد مطالعه بود. نتایج تجزیه به مختصات اصلی نیز نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای ‏را تایید کرد.‏

با توجه به نتایج به دست آمده نشانگر‎ ISSR ‎و آغازگرهای مورد بررسی در این آزمایش کارایی لازم را جهت تمایز اکوتیپ و ‏گونه های گل ختمی را دارا بودند و از طرفی با توجه به وجود تنوع ژنتیکی از اکوتیپ های مورد مطالعه در این آزمایش می توان به عنوان والدین ‏در پروژه های به نژادی این گیاه استفاده کرد و به منظور حفظ ژرم پلاسم و جلوگیری از فرسایش ژنتیکی، نگهداری اکوتویپ های مورد ‏مطالعه در این تحقیق در بانک های ژن گیاهی پیشنهاد می گردد‎.‎