تعیین اثربخشی توان بخشی شناختی مبتنی بر حافظه بر رفتارهای تکانشی دانش آموزان با اختلال یادگیری خاص

شواهد بسیاری وجود دارد که یک مشکل به خصوص مرتبط با اختلال یادگیری، رفتارهای تکانشی است و این رفتارها پایه و اساس بسیاری از اختلالات ازجمله اختلالات یادگیری به شمار می رود؛ ازاین رو پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی توان بخشی شناختی مبتنی بر حافظه بر رفتارهای تکانشی دانش آموزان با اختلال یادگیری خاص انجام شد.

روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری را دانش آموزان دختر با اختلال یادگیری خاص مدارس ابتدایی شهر اردبیل در سال تحصیلی 1402-1401 تشکیل دادند. از بین آن ها سی نفر داوطلب واجد شرایط به روش نمونه گیری دردسترس و پس از کسب معیارهای ورود به مطالعه، در دو گروه پانزده نفره آزمایش و گواه قرار گرفتند. ابزارهای به کاررفته در پژوهش، پرسش نامه مشکلات یادگیری کلورادو (ویلکات و همکاران، 2011) و مقیاس تکانشگری بارات-ویرایش یازدهم (پاتون و همکاران، 1995) بود. برنامه توان بخشی شناختی مبتنی بر حافظه (شولبرگ و ماتیر، 2001) طی ده جلسه شصت دقیقه ای تنها برای گروه آزمایش اجرا شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره در نرم افزار SPSS نسخه 26 صورت گرفت. سطح معناداری آزمون های آماری 0٫05 در نظر گرفته شد.

نتایج نشان داد، اثر توان بخشی شناختی مبتنی بر حافظه بر کاهش رفتارهای تکانشی گروه آزمایش بعد از حذف اثر پیش آزمون، معنادار بود (0٫002=p). براساس اندازه اثر، 31٫1درصد از تغییرات رفتارهای تکانشی در پس آزمون به واسطه دریافت آموزش تبیین شد.

آموزش برنامه توان بخشی شناختی مبتنی بر حافظه، رفتارهای تکانشی را در دانش آموزان دارای اختلال یادگیری کاهش می دهد؛ ازاین رو، به کارگیری این برنامه در مدارس و کلینیک های تخصصی کودکان استثنایی توصیه می شود.