مقتل نگاری به مثابه پاسخی برای نیازهای فرقه ای؛ مطالعه موردی: «تسمیه من قتل مع الحسین علیه السلام» اثر فضیل بن زبیر کوفی

فهم مولفه های روایت زیدیه از واقعه عاشورا از جمله موضوعاتی است که در حوزه تاریخ پژوهی اسلامی مطرح است. از این میان واکاوی روایت «فضیل بن زبیر کوفی» در کتاب «تسمیه من قتل مع الحسین (ع)» به دلیل قدمت، تفردهای روایی و شخصیت ویژه مولف اهمیت ویژه ای دارد. این پژوهش به دنبال این پرسش است که فضیل با تدوین تسمیه من قتل مع الحسین (ع)، در پی تحقق چه هدفی یا اهدافی بود؟ از این رو جستار پیش رو مبتنی بر تحلیل و مقایسه داده های مستخرج از منابع اصیل و متقدم برآن است تا ابتدا با مراجعه به منابع تاریخی، رجالی و حدیثی شخصیت فضیل بن زبیر را معرفی کرده و سپس ویژگی های سندی، ساختاری و محتوایی کتاب را ارایه کند و طی بازخوانی متن از رهاورد شناخت جریان های سیاسی و دینی مرتبط با آن عصر انگیزه های پنهان مولف را آشکار سازد. فضیل در جهت پاسخ به نیازهای فرقه ای آن روز زیدیان به طور هوشمندانه اقدام به انتخاب، تولید و چینش محتوای مورد نظر خود کرد و در این راستا به تهییج عواطف و جذب فرقه ای با تکیه بر یادآوری مظلومیت امام حسین (ع) و موضوع عاشورا پرداخت و با ادعای قیام به سیف امام سجاد (ع) در روز عاشورا در جهت تامین نیاز اندیشگانی زیدیه پیش رفت.