برآورد نیازآبی اکولوژیک تالاب بین المللی ارژن در استان فارس

تالاب ارژن یکی از تالاب های با اهمیت بین المللی در استان فارس می باشد. میانگین مساحت بلندمدت تالاب حدود 1100 هکتار می باشد. این تالاب یک پولیه طبیعی بوده و آب آن از طریق یک پونر (سینک هول) در بخش شرقی خارج می گردد. تالاب ارژن در دو دهه اخیر به جز مقاطع فصلی کوتاهی در سایر فصول خشک بوده و توان ارایه خدمات اکولوژیک خود را از داست داده است. هدف این تحقیق، برآورد نیاز آبی تالاب ارژن بود. میزان نیاز آبی اکولوژیک تالاب براساس تغییرات جمعیت کل پرندگان و همچنین گونه های منتخب برآورد گردید. با استفاده از تصاویر ماهواره ای تغییرات ماهانه و سالانه سطح تالاب و همچنین آب دایمی و موقت در طی سال های 1369 الی 1398 برآورد گردید. گونه های منتخب که دارای بیشترین فراوانی در سال های سرشماری بودند شامل یک گونه غاز (غاز خاکستری) و 4 گونه اردک (شامل آنقوت، اردک سرسبز، گیلار و خوتکا) بود. تصاویر ماهواره ای نشان داد که در تمام سال های مورد بررسی، این تالاب یک تالاب موقت بوده است اگرچه سطح آبدار تالاب در یک دهه اخیر نسبت به دهه اول بیش از 4 برابر کاهش یافته است. فراوانی جمعیت غازخاکستری بیشترین همبستگی را با تغییرات سطح آب تالاب نشان داد. با بررسی همبستگی بین تغییرات سطح تالاب و تغییرات جمعیت کل پرندگان و گونه ای منتخب، در شرایط نرمال سطح آبی مورد نیاز برای حمایت از بیش از 20 هزار پرنده بین 200 الی 400 هکتار می باشد. کاهش سطح تالاب به کمتر از 200 هکتار شرایط بحرانی ایجاد می نماید و سطح بیش از 500 هکتار مطلوب می باشد. بنابراین با در نظر گرفتن شرایط هیدرولوژیک و اکولوژیک حاکم بر حوضه تالاب، می توان نیازآبی تالاب ارژن برای برقراری خدمات اکولوژیک در طی سال های مختلف از نظر شرایط اقلیمی را به شرح زیر برآورد نمود: خشکسالی: حداقل 3 میلیون مترمکعب، نرمال: 5/25 میلیون متر مکعب و ترسالی: 7/5 میلیون متر مکعب. با توجه به عدم وجود رودخانه دایمی در حوضه تالاب، صیانت از رواناب ها و جلوگیری از برداشت بیش از حد مجاز از آبخوان ها برای تضمین تامین نیازآبی تالاب ضروری است.