بررسی شاخص های کیفی و پیشنهاد اقدامات حفاظتی لازم برای رودخانه حفاظت شده هراز

این مطالعه جهت بررسی وضعیت سلامت اکوسیستم رودخانه هراز به عنوان یکی از مهم ترین رودخانه های حفاظت شده کشور از طریق ارزیابی شاخص های فیزیکوشیمیایی، کیفیت، سمیت و خودپالایی انجام شد. نمونه برداری در سال های 1399 و 1400، از 14 ایستگاه در طول رودخانه صورت گرفت. نمونه برداری و شناسایی درشت کفزیان و محاسبه ارزش زیستی انجام شد. وضعیت کیفی، تعیین مقدار سمیت، اندازه گیری PAHs تجزیه و تحلیل آماری داده ها انجام شد. براساس نتایج، شاخص کیفیت عمومی آب به سمت پایین دست غیر از سرشاخه ها رو به کاهش بود. شاخص سمیت دارای نوسان و در کل از بالادست به پایین دست نزولی بود. شاخص زیستی کفزیان بیشترین مقدار را در ایستگاه های پایین دست و با عدد حداکثر 4 را داشت. از نظر ساپروبی، بخش های مختلف رودخانه در طبقات الیگوساپروب، بتامزوساپروب، آلفامزوساپروب و پلی ساپروب قرار داشت. ایستگاه های بالادست نسبت به پایین دست و فصل سرد نسبت به فصل گرم وضع مطلوب تری داشت. نقشه های تقسیم بندی حوضه آبریز هراز براساس روش مونیخی، شاخص IRWQIsc و تلفیق نقشه خودپالایی، BOD و کاربری اراضی منطقه تهیه شدند. نتایج حاصل از تحلیل ها، نقش مهم فعالیت های انسانی به خصوص کاربری های روستایی و باغی و در مرحله بعد جاده ها در کیفیت آب رودخانه را نشان داد. از بالادست به سمت پایین دست، تعداد منابع آلاینده بیشتر شده و نقش خود را نشان داده اند. افزایش تراکم مناطق روستایی، باغی، مزارع پرورش ماهی، سبب افزایش BOD و شاخص کفزیان شده است. بنابراین لازم است تصفیه فاضلاب ها، تدوین استانداردهای نظام کشاورزی و نظارت بر استفاده از آب های زیرزمینی به همراه برخورد با متخلفان جهت حفاظت از رودخانه پیگیری و انجام شود.