تحلیل نقشه علمی و مصورسازی پژوهش های منتشرشده در نشریه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی با استفاده از رویکرد تحلیل شبکه های اجتماعی

یکی از راه های ارزیابی تحقیقات علمی و پژوهشی در هر حوزه ای، تحلیل نقشه علمی آن است. استفاده از رویکردهای تحلیل شبکه های اجتماعی، تکنیکی مناسب برای رسم نقشه علمی و تحلیل آن است. این رویکردها به خوبی می توانند ساختار شبکه های علمی حوزه مورد نظر را نشان دهند.روش شناسی: در این مطالعه با استفاده از روش های تحلیل شبکه و تحلیل هم رخدادی واژگان، شبکه علمی مجموعه مقالات منتشرشده در نشریه «پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی» از سال انتشار تا اکنون مورد تحلیل و واکاوی قرار گرفته است. شبکه های مختلف علمی مقالات، از جمله هم نویسندگی، بین دانشگاهی و درون دانشگاهی، هم معنایی مقالات و هم رخدادی واژگان، مورد تحلیل قرار گرفته است. برای خزش و پیش پردازش داده ها از زبان PHP و برای تحلیل های مبتنی بر شبکه و مصورسازی شبکه های مختلف از زبان پایتون و نرم افزار گفی استفاده شد. همچنین برای محاسبه ماتریس های مجاورت هر شبکه از روش TF-IDF استفاده شده است.

نتایج تحلیل هم رخدادی واژگان نشان می دهد که موضوعاتی چون رضایت مندی، روان شناسی و هیجانی یابی بیشتر از سایر زمینه ها به آنها پرداخته شده است. شبکه هم نویسندگی با درجه 2.881 نشان می دهد هر نویسنده با سه نویسنده دیگر در نگارش مقاله مشارکت داشته است. میانگین ضریب خوشه بندی نویسندگان در شبکه هم نویسندگی 0.685، فشردگی شبکه 936/0 و تعداد اجتماعات 83 را نشان داد. همچنین بیشترین تعداد مقاله با همکاری سه نویسنده و پس از آن چهار و پنج نویسنده نوشته شده است.

نتایج به دست آمده نشان می دهد مقالات منتشرشده در نشریه دارای پراکندگی موضوعی متنوعی است. خوشه بندی شبکه هم تالیفی نشان داد نویسندگان مقالات بیشتر تمایل به تشکیل گروه های علمی کوچک در قالب دانشگاه ها یا پژوهشکده های سازمان متبوع خود دارند. در این خصوص دو دانشگاه پیام نور و آزاد اسلامی بیشترین تعداد مقاله با هم تالیفی درون دانشگاهی داشته اند که در این میان شبکه هم تالیفی دانشگاه پیام نور ساختاری جالب و قابل توجه را نشان داد که در آن تمایل به همکاری بین اعضای دانشگاه در مقایسه با گروه های مستقل بسیار بیشتر است.