بررسی تطبیقی مبانی انسان شناسی در دو دستکاه عرفانی ابن فارض و یوحنای صلیبی

در یک تقسیم بندی کلی می توان مباحث عرفان را به دو بخش توحید و موحد تقسیم کرد. مباحث موحد بر محور صاحب مقام توحید یعنی انسان کامل می چرخد. در عرفان نظری انسان کامل در کنار حضرات چهارگانه قرار گرفته است و به صورت مستقل به آن پرداخته شده است. دلیل مستقل بودن ساحت انسان کامل را می توان در شمولیت و کلیت حقیقت او دانست، که از آن تعبیر به کون جامع می کنند. در نظام سلوکی ابن فارض و یوحنای صلیبی نیز انسان کامل و بحث انسان شناسی نقش محوری دارد. بنا بر دیدگاه هر دو عارف انسان ازاد خلق شده و فطرتا صورتی شبیه به خداوند دارد. همچنین انسان کامل جامع دو صورت خلقی و حقی است. انسان کامل خلیفه الله و واسطه فیض است. این دو عارف در مساله فیض و گناه نخستین انسان و مساله انسان کامل به مثابه رکنی از تثلیث با هم اختلاف دارند. ما در این تحقیق با روش تحلیلی و با کمک گرفتن از منابع کتابخانه ای به دنبال فهم مساله انسان شناسی و بررسی مقایسه ای آن در دو نظام سلوکی هستیم.