طراحی و روان سنجی ابزار استرس پس از سانحه در کودکان تحت جراحی قلب

این پژوهش با هدف طراحی و روان سنجی ابزار استرس پس از سانحه در کودکان تحت جراحی قلب انجام شد.
زمینه

بیماری های قلبی به عنوان یکی از مسایل تهدیدکننده سلامتی و حوادث ضربه ای، آسیب های زیادی به کودکان وارد می سازد که یکی از آنها تجربه عمل جراحی است. لذا وجود یک ابزار استاندارد جهت ارزیابی اختلال استرس پس از سانحه در کودکان ضروری به نظر می رسد.

در این پژوهش توصیفی از نوع روش شناختی، پژوهشگر با استفاده از چندین پرسشنامه اختلال استرس پس از سانحه، پیش نویس ابزار اولیه را طراحی کرد و سپس تحت بررسی 10 نفر از خبرگان، که به روش هدفمند انتخاب شدند، قرار داد تا روایی صوری و محتوایی آن انجام شود. در مرحله بعد، پرسشنامه 40 سیوالی برای تعیین روایی سازه در اختیار 200 نفر از کودکان 12 تا 18 ساله بستری که تحت عمل های جراحی قلب کودکان قرار گرفته بودند قرار گرفت و در نهایت، پایایی ابزار بررسی شد. نرم افزارهای مورد استفاده برای تحلیل داده ها، نرم افزار SPSS نسخه 24 و نرم افزار لیزرل نسخه 10 بودند.

پس از تهیه پیش نویس، پرسشنامه برای تعیین روایی صوری  و محتوایی در اختیار 10 نفر از خبرگان قرار گرفت. برای روایی صوری از نمره تاثیر آیتم استفاده شد و به دلیل مشابهت معانی، بعضی از سیوالات حذف شدند. برای تعیین روایی محتوا از دو شاخص نسبت روایی محتوا و  شاخص روایی محتوا بهره گرفته شد. طبق جدول لاوشه، سیوالات با نسبت روایی محتوای کمتر از 0/62 حذف شدند (تعداد 7 سیوال)، سیوالات با نسبت روایی محتوای بیشتر از 0/79 پذیرفته شدند، و سیوالات با نسبت روایی محتوا بین 0/70 تا 0/79 دوباره اصلاح شدند. در مرحله روایی سازه، برای اطمینان از کفایت حجم نمونه، آزمون کیسر مایر الکین (KMO) انجام شد و نتایج آزمون کرویت بارتلت معنادار به دست آمد (0/0001P≤). در نهایت، تحلیل عاملی اکتشافی به روش نمودار شن ریزه با چرخش واریماکس بر روی 40 گویه صورت گرفت و تعداد 7 سیوال با بار عاملی کمتر از 0/4 حذف گردید و در پایان، 33 سیوال باقی ماند. برای تعیین پایایی پرسشنامه به روش همسانی درونی، مقادیر آلفای  کرونباخ سیوالات، همگی بالای 0/80 بودند. همچنین، نتایج آزمون-باز آزمون برای تعیین ثبات، ارتباط معناداری میان میانگین نمره پیش آزمون و پس آزمون در 7 عامل پرسشنامه را تایید نمود (0/0001P≤).

برای دستیابی به نتایج دقیق تر و کامل تر در تحقیق، لازم است ابزارهای روا و پایا مورد استفاده قرار گیرند. نتایج این مطالعه استحکام ساختار عاملی و پایایی قابل قبول ابزار استرس پس از سانحه در کودکان تحت جراحی قلب در جمعیت مورد مطالعه را نشان داد. ابزار  طراحی شده در این مطالعه روا و پایا است و می تواند برای تعیین استرس پس از سانحه در کودکان تحت جراحی قلب استفاده شود. به علاوه، نتایج پژوهش می تواند نسبت به آگاهی بخشیدن افراد حرفه ای در امر استرس پس از سانحه در کودکان تحت جراحی قلب مورد استفاده قرار گیرد.