مدیریت کوددهی نیتروژن در باغ های مرکبات

هدف از این بررسی، ارزیابی مدیریت کوددهی نیتروژن برای درختان مرکبات بود. این ارزیابی می تواند به شناخت بهتر نیاز نیتروژنی، مقدار کوددهی، زمان مناسب کوددهی، روند جذب و ذخیره سازی نیتروژن در این درختان  منجر شود که در بهینه سازی توصیه های کودی نیتروژن بسیار موثر است. به طور میانگین در درختان یک باغ بارده یک هکتاری مرکبات حدود 500 تا 1000 کیلوگرم نیتروژن وجود دارد که حدود 40 تا 50 درصد آن در برگ های این درختان می باشد و به طور میانگین  15 تا 20 کیلوگرم نیتروژن در سال در ساختار اسکلتی این درختان رسوب و ذخیره می شود. بر اساس این نتایج و بر اساس بررسی بلندمدت آزمایش های کوددهی با مرکبات در ایران و سایر نقاط مختلف جهان برای پایداری تولید، بهبود عملکرد و کیفیت میوه، رشد مناسب و سلامت درختان مصرف حدود 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در سال نیاز است که حدود 30 تا 50 از این نیتروژن مصرفی در تولید میوه ها مشارکت دارد، حدود یک دهم آن در ساختار درختان رسوب و ذخیره می شود و تعادل بین نیتروژن مصرفی و جذب شده توسط درختان با شستشوی نیتروژن از پروفیل خاک و تلفات گازی نیتروژن ایجاد می شود. نتایج آزمایش با کودهای نشاندار (15N) نشان داد که بیشترین راندمان جذب نیتروژن در درختان مرکبات از تشکیل میوه تا بلوغ میوه رخ می دهد و پس از برداشت و به ویژه در زمان حداقل فعالیت (زمستان) و اوایل فصل رشد راندمان جذب بسیار کم است. بنابراین در زمانی که جذب نیتروژن از خاک هنوز بسیار کم است ذخیره نیتروژنی در بافت های قدیمی تر، بیشترین نقش در رشد و توسعه برگ ها، سرشاخه ها، گل ها و میوه چه ها در اوایل فصل رشد (شروع رشد سرشاخه ها، گلدهی و تشکیل میوه) دارند. همچنین نیتروژن موجود در مواد آلی خاک حدود 1000 تا 2000 کیلوگرم در هکتار در باغ های با یک تا دو درصد ماده آلی است این نیتروژن موجود در مواد آلی خاک و نیتروژن ذخیره درختان نقش مهمی در تنظیم عرضه نیتروژن به اندام های جدید در حال رشد و توسعه، به ویژه در شروع فصل رشد دارند. بنابراین هدف از کوددهی نیتروژن تضمین پایداری تولید، رشد مناسب درختان و بهبود عملکرد و کیفیت میوه است و کوددهی خاکی قبل از گلدهی و تشکیل میوه تاثیری در رشد سرشاخه های بهاره، گلدهی و تشکیل میوه در سال جاری ندارد. لذا توصیه می شود که باغ داران، کوددهی قبل از گلدهی و تشکیل میوه را با حداکثر 10 الی 15 درصد نیاز سالانه درختان شروع نمایند و به تدریج، مقدار مصرف (درصدی از نیاز سالانه) را متناسب با فنولوژی رشد میوه افزایش داده و در اواسط مرحله اول تا اوایل مرحله دوم رشد میوه به حداکثر مقدار مصرف ارتقا داده شود. سپس در اواسط مرحله دوم رشد میوه (با توجه به رقم) مصرف نیتروژن متوقف یا به حداقل مقدار کاهش داده شود.