ڕەوتی بزاوتی نەتەوەخوازی و نیشتمان پەروەری لە شیعری کوردیدا: لایەنی ئەرکی-واتایی و هونەری-ئەدەبی

کاتیک بیرۆکەیەک وەک تەوەریکی زاڵ و ناوەندی لە شیعری نەتەوەیەکدا دەردەکەویت، بۆ خۆی میژوویەکی دەبیت کە چەندین قۆناغ دەگریتەبەر. لە بواری لایەنی واتایی و هونەرییەوە، دەرکەوتنی یەو بیرۆکەیە لە قۆناغەکاندا هاوشیوە نییە و یاستەکەی جیاوازە. بۆ بیرۆکەی نەتەوەخوازی و نیشتمان پەروەری لە شیعری کوردیدا سی قۆناغ دەست نیشان دەکریت کە بریتین لە: 1. قۆناغی سەرهەڵدان و دەرکەوتن. 2. قۆناغی پەرەسەندن و مسۆگەری. 3. قۆناغی تەشق و پیگەیشتوویی. لە هەرکام لەم قۆناغانەدا دوو لایەنی یەرکی- واتایی و هونەری- یەدەبی یەم بیرۆکەیە لە یاستیکی تایبەتدا دەرکەوتوون. لەم تویژینەوەیەدا بە شیوەی شیکاری، یاستی دەرکەوتنی یەو دوو لایەنە لە سی قۆناغی یاماژەپیکراودا لیک درایەوە. بەپیی دەستکەوتەکانی تویژینەوەکە، یاستی لایەنی یەرکی- واتایی بیرۆکەکە لە قۆناغی سەرهەڵداندا، ڕاگەیاندنییە و لایەنی هونەری- یەدەبیش یاستی ساکاربوون و ڕاستەوخۆبوونی هەیە. دەرکەوتنی بیرۆکەکە لە قۆناغی پەرەسەندندا، بەم جۆرەیە کە لایەنی هونەری- یەدەبییەکە بەگشتی دریژەی قۆناغی پیشوویە، واتە تا ڕادەیەکی زۆر هەر یەو ساکار و ڕاستەوخۆییە دەبیندریت؛ بەڵام لایەنی یەرکی- واتاییەکەی لە یاستی بەرەو ناوەندیتی (ناوەندیاژۆیی) بزاوتی دەبیت. لە قۆناغی تەشقدا لایەنی یەرکی- واتایی بیرۆکەکە دەگاتە یاستی گوتاری و ناوەندیتی و لایەنی هونەری- یەدەبییەکەشی لە یاستی چۆنیەتیی نواندنەوەدا خۆی نیشان دەدات.