تحلیل و بررسی نسبت ادله توحید افعالی با واسطه گری حقیقی اولیای الهی

جمع بین توحید افعالی و اختیار انسان ها و وساطت واسطه های فیض در عالم هستی، دو مشکل مهم در بحث توحید افعالی محسوب می شود که نحوه نگاه ما به این دو مشکل مستقیما در نگرش ما به عالم هستی و حتی اعمال ما تاثیر می گذارد. در این میان جمع توحید افعالی با وساطت واسطه های فیض کمتر مورد بحث قرار گرفته و برخی از مخالفان شیعه به کلی آن را ناممکن دانسته اند. مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی ابتدا به اصطیاد ادله شش گانه توحید افعالی پرداخته و روشن ساخته است که این ادله به هیچ وجه نافی وساطت حقیقی اولیای الهی نیستند و ولی الهی در طول فاعلیت حضرت حق و به اذن او حقیقتا نقش آفرینی می کند؛ سپس با تحلیل معانی چهارگانه تفویض، تفویض مقبول را از اقسام مردود آن جدا کرده است. البته در این میان به اشکالات متعددی همچون اشکالات فاعلیت طولی نیز پاسخ می دهد.