اثربخشی آموزش مدیریت خودگویی مبتنی بر افکار جنایی بر نگرش به بزهکاری

جوامع همواره در تلاش برای تحلیل بزهکاری با هدف کاهش نرخ ارتکاب جرم در جامعه بوده اند. هدف از پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش مدیریت خودگویی مبتنی بر افکار جنایی در نگرش به بزهکاری و افکار خودآیند منفی زندانیان بود.

طرح پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با پیش آزمون- پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کلیه ی زندانیان مرد زندان شهرستان اردکان بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 30 نفر به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در دوگروه 15 نفری (آزمایش و گواه) جایگزین شدند. هر دو گروه قبل و بعد از اجرای پژوهش، به پرسشنامه های نگرش به بزهکاری فضلی (1389) و افکارخودآیند منفی هولان و کندال (1980) پاسخ دادند. پایایی پرسشنامه ی نگرش به بزهکاری برای نگرش مثبت به رفتارهای بزهکارانه 0/71 و برای نگرش منفی به رفتارهای بزهکارانه 0/77 گزارش شده و روایی محتوایی آن نیز مورد بررسی و تایید قرار گرفته است. آلفای کرونباخ پرسشنامه افکارخودآیند 0/97 و روایی آن نیز تایید شده است. آموزش مدیریت خودگویی مبتنی بر افکار جنایی در 8 جلسه به اعضای گروه آموزش داده شد، اما گروه گواه در طول این مدت هیچگونه مداخله ای دریافت نکرد. در پایان نیز داده ها با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری تحلیل شدند.

آزمون تحلیل کوورایانس نشان داد که پس از دریافت آموزش مدیریت خودگویی مبتنی بر افکار جنایی، نمرات شرکت کنندگان گروه آزمایش در مرحله پس آزمون، در نگرش مثبت به بزه کاری و افکار خودآیند منفی کاهش و در نگرش منفی نسبت به بزهکاری به طور معنی داری افزایش یافته بود. در حالی که در گروه گواه تغییر معنی داری در مرحله پس آزمون در مقایسه با مرحله پیش آزمون رخ نداده بود. به عبارتی دیگر، مقادیر F نشان می داد که آموزش مدیریت خودگویی مبتنی بر افکار جنایی بر کاهش نگرش مثبت به بزهکاری (51/18 =F) و افکار خودآیند منفی (39/70 =F) و بر افزایش نگرش منفی به بزهکاری (38/92 =F) موثر واقع شده و فرضیه های پژوهش تایید شدند (0/05>p).

آموزش مدیریت خودگویی می تواند به عنوان یکی از مداخلات موثر در خصوص کاهش نرخ جرم در زندانیان مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، اگر در انتخاب محتوای آموزش های ارائه شده به زندانیان، مدیریت خودگویی مبتنی بر افکار جنایی در نظر گرفته شود، می توان انتظار داشت که از تمایل زندانیان نسبت به جرم کاسته شده و یکی از اهداف سازمان زندان های کشور که همان اصلاح و تربیت زندانیان است، محقق گردد.