بررسی رابطه همبستگی روزهای گردوغباری با متغیرهای اقلیمی و میزان آبگیری تالاب هامون با استفاده از مدل سازی رگرسیون چند متغیره

منطقه سیستان در شمال استان سیستان و بلوچستان از جمله مناطق کشور می باشد که در چند دهه اخیر بر شدت گردوغبار در منطقه افزوده شده است و اثرات منفی بسیاری بر منطقه در پی داشته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان همبستگی بین تعداد روزهای گردوغباری با متغیرهای اقلیمی و آبگیری تالاب هامون در منطقه سیستان است. بدین منظور مساحت آبگیری تالاب هامون و داده های اقلیمی سرعت باد، بارندگی و دما انتخاب و ارتباطشان با تعداد روز های همراه با گردوغبار ثبت شده در ایستگاه هواشناسی زابل در دوره آماری 1390 تا 1400 با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و روش رگرسیون خطی چند متغیره در نرم افزارهای آماری پردازش و تحلیل شد. نتایج نشان داد بالاترین ضریب همبستگی با تعداد روزهای همراه با گردوغبار مربوط به سرعت باد با مقدار 808/0 می باشد که بیشترین همبستگی را نشان می دهد، ضریب همبستگی دما با تعداد روزهای همراه با گردوغبار 422/0 یک رابطه معنی دار و مثبت را نشان می دهد، ضریب همبستگی بارندگی با تعداد روزهای همراه با گردوغبار 333/0- یک رابطه معنی دار و معکوس را نشان می دهد، علاوه بر این فراوانی روزهای گردوغباری با آبگیری تالاب هامون دارای ضریب همبستگی معکوس با مقدار 748/0- است. با توجه به ضریب همبستگی متغیرهای مورد مطالعه مشخص گردید وضعیت آبگیری تالاب هامون بر روزهای گردوغباری در منطقه نسبت به بارندگی و دما بیشتر اثر گذار است به طوریکه با افزایش 1000 هکتار بیشتر آبگیری تالاب هامون حدود 3/0 واحد از روزهای گردوغباری کمتر-خواهد شد.. نتایج حاصل از مدل سازی با رگرسیون چند متغیره برای روزهای گردوغباری و پارامترهای مورد مطالعه نشان داد آبگیری تالاب هامون و سرعت باد تاثیر بسیاری بر فراوانی روزهای گردوغباری دارد طبق مقدار R2 61٪ از متغیر وابسته (تعدادروزهای گردوغباری) توسط متغیرهای مستقل (وضعیت آبگیری تالاب، سرعت باد، دما و بارندگی) وارد شده به مدل تبیین شده است.