مطالعات زمین شناسی، دورسنجی و ژئوشیمی ذخیره پتاس گنبد نمکی سیاهو، شمال بندرعباس

گنبد نمکی سیاهو در شمال بندر عباس و در استان هرمزگان قرار دارد و از نظر ساختاری در زون زمین شناسی زاگرس واقع شده است. بیش از 200 ساختار گنبد نمکی در کوه های جنوب زاگرس وجود دارد که بعضی از آنها مانند انگوره در حال حاضر فعال بوده و همچنان خروج نمک در آنها وجود دارد و در بعضی مانند پهل، کوه نمک و سیاهو خروج نمک به اتمام رسیده و یا در مراحل انتهایی است. هدف از انجام این پژوهش، مطالعات زمین شناسی، دورسنجی و ژئوشیمیایی بر روی کانی سازی پتاس همراه با گنبدهای نمکی است که می تواند پتانسیل بالقوه ای برای این نوع ذخایر در جنوب ایران باشد.

جهت دستیابی به مناطق تجمع ماده معدنی پتاس در محدوده گنبد نمکی سیاهو ابتدا از تصاویر ماهواره ای سنجنده استر جهت تعیین مناطق امیدبخش معدنی استفاده شد سپس جهت مطالعات ژئوشیمیایی و براساس مطالعات دورسنجی نمونه برداری جهت آنالیزهای شیمیایی XRF, XRD صورت گرفت.

نتایج و بحث: 

جهت شناسایی واحدهای سنگی و مناطق حاوی نمک و اکسید آهن از تصاویر ماهواره ای استر و روش های ترکیب باندی کاذب (RGB)، نقشه برداری زاویه طیفی (SAM) و تحلیل مولفه های اصلی (PCA) استفاده گردید. نتایج این مطالعات نشان می دهد، هر سه روش در بارزسازی نواحی اکسیدآهن و مناطق حاوی نمک به خوبی عمل کرده است و مطابقت خوبی با نقشه زمین شناسی نشان می دهند. در این میان روش نقشه برداری زاویه طیفی دقت بهتر و بالاتری داشته است. نتایج حاصل از مطالعات دورسنجی نشان می دهد، نواحی غرب و شرق گنبد نمکی سیاهو، حاوی پتانسیل بالاتری از کانی سازی پتاس است. همچنین جهت تعیین نوع کانی پتاس 17 نمونه به روش XRD  مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفت، این نتایج نشان می دهد کانی سازی پتاس از نوع سیلوایت بوده است.

با توجه به مطالعات زمین شناسی، دورسنجی و ژئوشیمی (مطابق با نتایج آنالیزها) و با توجه به نقشه زمین شناسی عیار پتاس در بسیاری از بخش های گنبد نمکی سیاهو از قبیل بخش های شمالی، جنوبی و جنوب شرقی با مقدار کمتر از یک درصد فاقد ارزش اکتشافی است. براساس مطالعات انجام شده، محدوده های پیشنهادی جهت اکتشاف محدود به غرب (تارگت 1) و شرق (تارگت 2) گنبد نمکی سیاهو خواهد شد. بالاترین عیار پتاس مربوط به نمونه های بخش غربی گنبد نمکی است، از طرفی پتاس ثانویه نیز در این بخش مشاهده می شود؛ لذا در این تحقیق به پتانسیل بخش غربی بیشتر توجه شده است. براساس نتایج آنالیز ژئوشیمیایی، یال غربی گنبد پتانسیل بالایی از پتاس را نسبت به سایر نواحی گنبد، نشان می دهد. بیشترین عیار پتاس در این بخش 6/16 درصد است که به صورت کانی سیلویت نمود پیدا کرده است. رخنمون کوچک پتاس در این یال و گسترش کم آن در این بخش، با  عیار میانگین 2/4 درصد این یال را در اولویت دوم قرار می دهد، بیشترین عیار پتاس در این بخش 10 درصد می باشد.