تحلیل تمایل به مشارکت در مدیریت جنگل : بررسی عوامل اجتماعی-اقتصادی و موانع در جنگل های شهری خرم آباد

مشارکت شهروندان در مدیریت جنگل های شهری، می تواند باعث بهبود شرایط این جنگل ها و تجربه شهروندان در استفاده از این منابع شود. با اینحال، تمایل افراد به مشارکت در جنگل های شهری می تواند تحت تاثیر فاکتورهای مختلف باشد. همچنین موانع و زمینه-های مشارکت از دیدگاه شهروندان برای برنامه ریزی مدیریت مشارکتی این منابع اهمیت دارد. این مقاله به بررسی تمایل افراد به مشارکت در مدیریت جنگل های شهری با تاکید بر عوامل اجتماعی-اقتصادی و گروه های مختلف، موانع و زمینه های موجود برای مشارکت می پردازد. تحقیق حاضر در جنگل های شهری خرم آباد صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق شاما بازدیدکنندگان جنگل های شهری بودند. تعداد نمونه بر اساس روش کرجسی-مورگان 400 نفر تعیین و نمونه برداری با روش انتساب متناسب صورت گرفت. داده های تحقیق با استفاده از پرسش نامه محقق ساخت تهیه شدند. پرسش نامه قبل از جمع آوری داده ها، از نظر روایی و پایایی مورد بررسی قرار گرفت و تایید شد. ارتباط میان تمایل به مشارکت و متغیرهای مختلف اجتماعی-اقتصادی، از جمله تعداد افراد خانوار، سابقه سکونت در شهر، سطح تحصیلات و تعداد بازدیدهای سالانه از جنگل های شهری، مورد بررسی قرار گرفته است. داداه های جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتابج مطالعه نشان داد که از دید بازدیدکنندگان عدم تاثیر مشارکت بر برنامه های مدیریتی (26%) و نبود تشکل های مردمی فعال در این زمینه (25%) مهمترین موانع مشارکت شهروندان هستند. همچنین تذکر و آموزش به شهروندان، جمع آوری زباله و حفاظت از گونه های درختی مهمترین زمینه های مشارکت در مدیریت این منابع بودند. ارزش های تفرجی، ارزش های زیباشناختی، بهبود سلامت جسم و روح و کاهش آلودگی هوا، مهمترین کارکردهای این جنگل ها از نظر بازدیدکنندگان رتبه بندی شدند. نتایج نشان داد که تمایل به مشارکت در مدیریت جنگل های شهری بین گروه های مختلف متفاوت است. زنان نسبت به مردان تمایل بیشتری به مشارکت دارند و افراد مجرد نسبت به افراد متاهل تمایل بیشتری به مشارکت در مدیریت جنگل های شهری از خود نشان می دهند. همچنین، افراد عضو انجمن ها یا گروه های محیط زیستی و صفحات محیط زیستی مجازی، نسبت به افرادی که در این گروه ها عضویت ندارند، تمایل بیشتری به مشارکت در مدیریت جنگل های شهری دارند. با افزایش سابقه سکونت در شهر، تمایل افراد به مشارکت نیز افزایش می یابد. همچنین، تحصیلات فرد و تعداد بازدیدهای سالانه از جنگل های شهری نیز با تمایل به مشارکت در مدیریت این جنگل ها رابطه مثبت و معنی داری دارند. نتایج تحقیق نشان داد که اگرچه افراد بر اساس ویژگی های اقتصادی-اجتماعی دارای تمایلات متفاوتی برای مشارکت در مدیریت جنگل های شهری هستند، اما به دلیل وجود تمایل افراد برای مشارکت، زمینه برای برنامه ریزی های مشارکتی مردم وجود دارد. لازم است که مدیران شهری با برنامه ریزی و برنامه های آموزشی-ترویجی، زمینه مشارکت مردم را فراهم کنند.