بازجستی در مشروعیت هزینه دادرسی

رسیدگی به دعوا و مراحل آن مهم‏ترین و حساس‏ترین کار نهاد قضائی است که درنهایت با صدور قرار یا حکم توسط محاکم به انجام می‏رسد. دادگستری بابت صدور قرار و حکم صادرشده از محاکم از همان ابتدای طرح دعوا به دریافت هزینه اقدام می‏کند که به «هزینه دادرسی» مشهور است و در تمام آیین‏های دادرسی و مراحل گوناگون آن نسبت به آن ها اهتمام ویژه با قرار دادن ضمانت‏های اجرای قوی شده است. همان‏گونه که از این عنوان پیداست، دادگاه برای صدور رای نیازمند دریافت این هزینه است. به عبارت فنی تا وقتی این هزینه توسط خواهان دعوا پرداخت نشود، پرونده وارد فرایند دادرسی نمی‏شود. در حقوق اسلامی درباره مشروعیت اخذ هزینه دادرسی اختلاف نظر وجود دارد و گروهی به ‏طور مطلق آن را جایز دانستند و برخی مطلقا آن را جایز ندانستند و دسته‏ای با طرح تفصیل در مسئله به طرح احکام جداگانه پرداختند. در این نوشتار که به شیوه توصیفی تحلیلی سامان یافته، ضمن بررسی دقیق ادله همه دیدگاه‏ های پیرامون این موضوع، با دست‏یابی به روایت صحیح منقول از «عمار بن مروان»، عدم مشروعیت هزینه دادرسی بر بنیاد آن به اثبات رسید.