شناسایی ژنوتیپ های جو مناسب کشت در جنوب استان فارس با استفاده از شاخص های MGIDI و FAI-BLUP

جو (Hordeum vulgare L) به عنوان یکی از سازگارترین محصولات زراعی در بسیاری از مناطق مختلف جهان شناخته شده است. شناسایی ژنوتیپ هایی که عملکرد بالا را در بسیاری از صفات ترکیب می کنند یک کار چالش برانگیز بوده است. بنابراین، هدف از این مطالعه انتخاب ژنوتیپ های برتر جو بر اساس عملکرد دانه و تعدادی از صفات مورفوفنولوژیکی با استفاده از شاخص های MGIDI و FAI-BLUP بود. به منظور ارزیابی هفده لاین امیدبخش جو به همراه چهار ژنوتیپ شاهد، آزمایشی دوساله (1402-1400) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی داراب انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد بررسی تفاوت معنی داری برای صفات مورد بررسی (به جزء طول ریشک و طول خوشه) وجود دارد. برمبنای شاخص فاصله ژنوتیپ-ایدئوتیپ چند صفتی (MGIDI) ژنوتیپ های G1 (اکسین)، G7، G3 و G14 با کمترین مقدار این شاخص و براساس شاخص طراحی ایدئوتیپ از طریق پیش بینی نااریب بهترین خط (FAI-BLUP) ژنوتیپ های G20، G8، G2 (گلچین) و G1 (اکسین) با بیشترین مقدار جزء ژنوتیپ های برتر بودند. در نمودار ون پلات ژنوتیپ های G1 و G7 جزء ژنوتیپ های انتخابی مشترک بین شاخص های MGIDI و FAI-BLUP بودند. شاخص MGIDI با تعداد روز تا گل دهی همبستگی مثبت و معنی داری (**58/0) نشان داد، در حالی که همبستگی منفی و معنی داری با طول دوره پر شدن دانه (*51/0-) و عملکرد دانه (**74/0-) داشت. شاخص FAI-BLUP همبستگی مثبت و معنی داری با صفات طول سنبله (*50/0) و وزن سنبله (*45/0) و همبستگی منفی و معنی داری با تعداد روز تا گل دهی (*47/0) نشان داد. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که ژنوتیپ های انتخابی براساس هر دو شاخص MGIDI و FAI-BLUP در ناحیه 1 و 2 نمودار PCA قرار دارند. در مجموع، ژنوتیپ G7 با بیشترین عملکرد دانه نسبت به همه ژنوتیپ های شاهد و برتر از نظر شاخص های MGIDI و FAI-BLUP به عنوان ژنوتیپ مناسب، جهت بررسی های تکمیلی قبل از معرفی به عنوان رقم جدید در شهرستان های جنوبی استان فارس پیشنهاد می شود.