جایگاه مخاطب در نظام تبلیغات سنتی دین

یکی از مولفه های محوری نظام ارتباطات تبلیغی دین همچون همه نظامهای ارتباطی و رسانه ای «مخاطب» است. تبلیغ سنتی برغم ظهورپیاپی رسانه های جمعی واجتماعی و پیدایش اشکال متنوع ارتباطی  نوین، همچنان جایگاه واعتبار ارزشی و کارکردی خود را درجامعه دینی ما حفظ کرده وبخش قابل توجهی ازمخاطبان عام وتاحدی خاص را در سپهر تاثیر خود دارد. این نظام ارتباطی پرسابقه برغم تاریخ طولانی، قداست و مکانت ویژه،گستره و عمق نفوذ درجامعه اسلامی و شیعی، سازگاری با اقتضائات فرهنگی اجتماعی جامعه سنتی و مذهبی، موثر در استمرار حیات دینی  و معنوی جامعه وماندگاری فرهنگ دینی ، و...؛ چندان که باید مورد واکاوی قرارنگرفته وقوت ها وضعف های آن به تناسب نیازها و اقتضائات عصری ودر مقایسه با شیوه های نوظهور ارتباطات تبلیغی، ارزیابی و اعتبار سنجی نشده است.   این نوشتار درصدد است تا با رویکردی نظری (نه میدانی) و با الهام از مطالعات انجام شده و شواهد تجربی و شهودی، نظام تبلیغ سنتی (منبر و خطابه) را در وضعیت موجود با محوریت مولفه «مخاطب» و نیازها و انتظارات ثابت و متغیر وی ، مورد واکاوی وتحلیل قرار دهد. روش این مطالعه در بخش گردآوری اطلاعات، اسنادی و در بخش تحلیل، تفسیری واستنباطی است. سوال اصلی نوشتار معطوف به جایگاه و منزلت «مخاطب» درچرخه ارتباطات تبلیغی دین درجامعه مذهبی ایران معاصراست.