رابطه خودگردانی هیجانی، خودکارآمدی و تاب آوری با گرایش به مصرف مواد مخدر در دانشجویان ورزشکار و غیرورزشکار

اعتیاد به عنوان یکی از چهار بحران بزرگ جهان مطرح است و جوانان در دوران دانشجویی به دلیل مشارکت بیشتری که در گروه همسالان خود دارند آمادگی انجام رفتارهای پرخطر مانند مصرف مواد مخدر دارند. ورزش و تمرین به عنوان یک عامل محافظ در نظر گرفته می شود با این حال ورزشکاران نیز گاهی دچار رفتارهای مرتبط با مصرف موادمخدر می شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین خودگردانی هیجانی، خودکارآمدی و تاب آوری با گرایش به مصرف مواد مخدر در دانشجویان ورزشکار و غیرورزشکار شهر قم بود.

برای انجام این پژوهش 384 دانشجو (128 دانشجوی دختر و 256 دانشجوی پسر) از دانشگاه های شهر قم و به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. این مطالعه پژوهشی توصیفی از نوع همبستگی است؛ برای جمع آوری داده ها پرسشنامه های شیوه های عاطفی (هافمن و کشدان، 2010)، مقیاس خودکارآمدی (شرر و آدامز، 1983)، پرسشنامه تاب آوری (کانر و دیویدسون، 2003)، استعداد به اعتیاد (وید و باچر، 1992) در میان شرکت کنندگان توزیع و توسط آن ها تکمیل شد. در تحلیل داده ها از رگرسیون سلسله مراتبی  در نرم افزار SPSS-26 استفاده شد.

نتایج پژوهش نشان داد که گرایش به مصرف مواد مخدر با خودگردانی هیجانی، خودکارآمدی و تاب آوری همبستگی معنادار و منفی دارد، همچنین نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد که از بین سبک های هیجانی سازگار شدن به همراه تاب آوری بیش ترین تاثیر را بر کاهش گرایش به مصرف مواد مخدر دارند به طوری که سازگار شدن به تنهایی 4% واریانس گرایش به مصرف مواد مخدر و تاب آوری نیز به تنهایی 3% از پراکنش گرایش به مصرف مواد مخدر را تبیین می کند. از بین متغیرهای جمعیت شناختی ورزشکار بودن و جنسیت زن داشتن با گرایش کمتر به مصرف مواد مخدر رابطه داشتند.

نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که خودگردانی هیجانی، خودکارآمدی، تاب آوری، ورزشکار و زن بودن به عنوان عامل های محافظت کننده در کاهش گرایش به مصرف مخدر در دانشجویان شناخته می شوند. بنابراین احتمالا با آموزش خودگردانی هیجانی، خودکارآمدی و تاب آوری و افزایش فعالیت های ورزشی دانشگاهی می توان گرایش به مصرف مواد مخدر را در دانشجویان به خصوص در میان پسران کاهش داد.