تحلیلی فضایی بر سیاست گسترش خام شهرها در ایران (مورد مطالعه: استان سمنان)

یکی از مهم ترین مسائل طی سه دهه اخیر در نظام سکونتگاهی کشور، سیاست ارتقای روستا به شهر است که سبب شکل گیری طبقه خام شهر در انتهای هرم سلسله مراتب شهری کشور است. هدف این پژوهش، بررسی وضعیت و جایگاه این گونه شهرهای ایجادشده در شبکه شهری استان سمنان است که چه عواملی موجب گسترش آن ها شده و بهترین الگو برای تبدیل روستا به شهر چیست.تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی است. ابتدا با استفاده از داده های آماری و کتابخانه ای، وضعیت و جایگاه خام شهرها در استان سمنان و عوامل گسترش آن ها بررسی شد. سپس برای ارائه الگوی بهینه معیارهای تبدیل روستا به شهر از روش دلفی فازی استفاده شد و 15 نفر از خبرگان این حوزه به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند.با توجه به یافته ها، خام شهرها از نظر تعداد بیشترین و از نظر جمعیتی با سهم 3-4 درصدی، کمترین میزان را در طبقات شهری استان سمنان به خود اختصاص داده اند. همچنین مداخله سیاسی مبنی بر تبدیل مراکز بخش به شهر بیشترین تاثیر را در گسترش خام شهرهای استان داشته است و بهترین الگو برای تبدیل روستا به شهر، توجه به نقش آفرینی منطقه ای سکونتگاه و داشتن پتانسیل لازم برای شهرشدن است.نتیجه نهایی این تحقیق موید آن است که مداخلات سیاسی سبب شکل گیری طبقه جدید در شبکه شهری استان به نام خام شهر شده است که نقش آفرینی لازم را برای توسعه نداشته اند و برای تبدیل روستا به شهر باید به پتانسیل های منطقه ای سکونتگاه توجه کرد.