تحلیل فضایی اثر مهاجرت داخلی بر تغییرات سطح تحصیلات جمعیت در شهرستان های ایران

تحصیلات با افزایش بازده اقتصادی، مهاجرت را تسهیل می کند. مطالعات نشان می دهد که مهاجران نسبت به غیرمهاجران تحصیلات بالاتری دارند. مهاجرت افراد با تحصیلات بالا می تواند تغییراتی را در ترکیب جمعیت مبدا و مقصد مهاجرت ایجاد کند. این مطالعه با استفاده از داده های سرشماری های 1390 و 1395 و سالنامه آماری مرکز آمار ایران در سال 1395 و با روش تحلیل ثانویه داده ها، به مطالعه اثر مهاجرت داخلی بر تغییرات سطح تحصیلات جمعیت شهرستان ها و بررسی تفاوت های جنسیتی این اثر پرداخته است. در پژوهش حاضر برای محاسبه اثر مهاجرت از روش اثر ترکیبی مهاجرت استفاده شده است. یافته ها نشان داد که بیشترین اثر مهاجرت بر تغییر سطح تحصیلات عالی جمعیت زنان و مردان بوده است. سهم جمعیت زنان و مردان با تحصیلات عالی شهرستان های توسعه یافته در اثر مهاجرت افزایش و سهم جمعیت زنان و مردان با تحصیلات عالی شهرستان های کمتر توسعه یافته کاهش یافته است. بررسی تفاوت های جنسیتی نشان داد که این تغییرات در جمعیت زنان شهرستان ها، بیشتر از جمعیت مردان بوده است.نتایج این مطالعه حاکی از آن است که وجود نابرابری های منطقه ای در دستیابی به فرصت های آموزشی و اشتغال، منجر به مهاجرت بیشتر زنان با تحصیلات عالی نسبت به مردان با تحصیلات عالی از شهرستان های کمتر توسعه یافته، خصوصا از مناطق نیمه غربی و شمال شرقی کشور شده است. با توجه به اهمیت نیروی انسانی تحصیل کرده در دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی، انجام اقداماتی جهت توسعه شهرستان های کمتر توسعه یافته می تواند با کاهش مهاجرت افراد تحصیل کرده، زمینه را برای افزایش سرعت توسعه یافتگی این مناطق فراهم کند.