مفهوم شناسی ارتکاز و تبیین کارکردهای آن

یکی از مفاهیمی که در عصور متاخر تاثیر آن جهت اثبات احکام شرعیه مورد بررسی برخی بزرگان قرار گرفته است مفهوم ارتکاز می باشد. ارتکاز دیدگاه فکری و مبنای ذهنی انسان ‏ها نسبت به یک مسئله است که حالتی نهان داشته و به راحتی نمی‎توان از آن دست کشید. تمییز مفهوم ارتکاز از سائر مفاهیم مشابه امری مهم جهت تحدید مفهوم ارتکاز می باشد و در سایه این تحدید مفهومی است که می توان کارکردهای ارتکاز را نیز به درستی تبیین نمود. مقاله حاضر با تبیین مفهوم ارتکاز از دیدگاه برخی بزرگان سعی نموده تمایز آن را با مفاهیمی همچون سیره معلوم نماید و سپس برخی از کارکرد‎های مهم ارتکاز را نیز مورد بحث قرار دهد. کارکردهای ارتکاز در سه بخش کلی قابل ذکر می باشد که عبارت از کارکرد در استنباط احکام شرعیه به صورت غیر مستقل همچون تضییق یا تعمیم حکم، کارکرد ارتکاز جهت استنباط احکام شرعیهبه صورت مستقل، و کارکرد ارتکاز در اثبات مسائل اصولیه، که در مقاله حاضر برای هر کدام از این کارکردها تطبیقاتی بیان شده است.