اندیشه پسا توسعه گرای سیدمرتضی آوینی

اهمیت یافتن توسعه در ایران پس از پدیدار شدن نظم نوین صنعتی در غرب، دست آویزی شد تا مناقشه بر سر چگونگی مواجهه ایران با پدیده توسعه اقتصادی بالا گیرد. در تاریخ معاصر ایران نخبگان غرب گرا علت عقب ماندگی ایران را پیروی نکردن از شیوه هایی دانسته اند که غرب از رهگذر آن به توسعه رسید. از این رو بخصوص در دوره پهلوی برنامه ریزی توسعه با رویکردی غرب محور در پی رفع این عقب ماندگی ها اجرا شد. بی شک تحقق انقلاب اسلامی را می توان به عنوان مواجهه ای با این سبک از مدرنیزاسیون دانست. امری که انتقادات جدی برخی متفکران را در پی داشت. سیدمرتضی آوینی که این مقاله به بررسی اندیشه وی پیرامون اقتصاد توسعه می پردازد، از جمله همین اندیشمندان است. پژوهش حاضر در پی بررسی این پرسش است که اندیشه آوینی در باب توسعه گرایی بر چه مولفه هایی استوار است؟ یافته های پژوهش موید آن است که آوینی ضمن همراهی با برخی اندیشه های سلبی پساتوسعه گرایان به نقد توسعه غربی پرداخته است. هرچند وی پا را از رویکرد پساتوسعه فراتر می گذارد و تحت تاثیر اندیشه های انقلاب اسلامی و مبتنی بر مولفه ها و ارزش های اسلامی و بومی همچون هویت مذهبی و عدالت اسلامی، به ارائه نسخه بدیلی از توسعه (پیشرفت همراه با معنویت) می پردازد؛ تا بدین صورت از نظر ایجابی به مهمترین دغدغه خود در زمینه مقوله پیشرفت پاسخ دهد. روش این مقاله گراندد تئوری و شیوه گردآوری داده ها بر اساس روش کتابخانه ای خواهد بود.