ارزیابی کارایی استفاده از رسوبات سد و شمگیر در تولید مصالح ساختمانی

انباشت مواد رسوبی در پشت سدها یکی از معضلات بزرگ برای تمامی سدها است. سد وشمگیر نیز بطور جدی از شروع آبگیری با این معضل مواجه بوده است، بطوریکه اکنون با گذشت حدود سه دهه از شروع بهره برداری از آن، بخش اعظم گنجایش مفید سد از بین رفته است. مسایل مهم و حیاتی کشور مانند آبخیزداری، محیط زیست، و امور مربوط به گسترش منابع آب، تخلیه ی رسوبات سدهای مخزنی را دارای اهمیت بسیار می کند. بررسی منشا، مقدار، محل، تخلیه، و کاربردهای صنعتی و کشاورزی رسوبات پشت سد وشمگیر، و همچنین مصالح ساخته شده از آنها به کمک نتایج فعالیت ها و پژوهش های انجام شده در زمینه ی شناخت خصوصیات کانی شناسی، فیزیکی، و شیمیایی رسوبات انجام می شود. با تخلیه ی رسوبات پشت سدها، ضمن کاهش حجم رسوبات و افزایش حجم مفید سد، ماده ی اولیه ی لازم برای تولید مصنوعاتی مثل آجر، سفال، کاشی و سرامیک را فراهم می کند. امکان استفاده از رسوبات به عنوان ماده ی خام برای مصنوعات ساختمانی به کمک آزمایش های کانی شناسی، فیزیکی و شیمیایی روی رسوبات به دست آمده از مخزن سد وشمگیر بررسی شد. در آزمایش های فیزیکی، چگالی ذرات، دانه بندی ذرات و حدود اتربرگ تعیین شد. در آزمایش های شیمیایی، ضمن آنالیز نمونه ها، درصد کربنات، نمک، مواد آلی، افت سرخ شدن نمونه ها ارزیابی گردید و در نهایت نمونه های خشت که با روش های سنتی و فشاری ساخته شده بود تحت آزمایش های فشاری، خمشی و جذب آب قرار گرفت. نتایج با استانداردهای 1162 ایران و DIN 1230 و DIN 51070 آلمان مقایسه گردید و استفاده از این رسوبات به عنوان مواد خام مصنوعات ساختمانی تایید شد.