نقش عرف و سیره در استنباط احکام نزد شیعه

عرف یا سیره عقلا با تایید شارع حجت می گردد و در تبیین معانی متون دینی و تعیین مصادیق برای موضوعات آنها نقش مهمی دارد. از این رو سزاواراست فقی هان با رویکردی عرفی - نه عقلی - به کتاب و سنت مراجعه کنند و ازمباحث جانبی آن همچون تقسیمات، حدود حجیت، اتحاد و اختلاف عرف ها،رابطه میان حقیقت شرعی با معانی عرفی و لغوی، دوران میان عرف عام و عرف خاص، جمع عرفی در تعارض ادله، تاثیر عرف در تشریع احکام و مباحث دیگرکه نوشتار حاضر به تشریح آنها می پردازد - غفلت نورزند.
نگاه کلی پیرامون بحث 1. سابقه تاریخی عرف یا سیره عقلایی این گونه نیست که عرف یا سیره عقلایی در زمان یا مکان خاصی آشکار شده باشد؛زیرا عرف یا سیره عقلایی از آغاز زندگی اجتماعی بشر تاکنون در همه زمان ها ومکان ها وجود داشته است. در جوامع بشری - به ویژه جوامع ابتدایی - عرف،محور سیاست ها و معامله ها و همه تصرفات می باشد، و عرب جاهلی نیز این گونه عمل می کرد؛ چرا که عرف بر تمام تصرفات و شئون آنها حاکم بود تا آن گاه که اسلام آشکار شد و احکام و قوانین آن استوار گردید؛ قوانینی که در آنها اعتبارات عرفی در جایگاه های گوناگون برای تعیین موضوع و تشریع احکام - با شروط وقیودی که خواهد آمد - نقش بسزایی دارد.
علی رغم تحول تمدنها و جوامع معاصر عرف تاثیر خود را از دست نداده، بلکه دراین جوامع، عرف در تعیین قوانین، جایگاه مهمی دارد.